نقاشی مکتب هرات به دلیل توجه خاص به انسان و محیط زندگی وی، بهوفور از عناصر معماری استفاده کرده است. معماری در نقاشی مکتب هرات عنصری است که در فضای نگاره گسترده شده و به ساختار آن نظم میدهد و جایگاهی مناسب برای حضور شخصیتهای نگاره میآفریند. مقاله حاضر در نظر دارد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی عناصر معماری در مکتب نگارگری هرات به این سؤال اصلی پاسخ دهد که عناصر معماری چه جایگاهی در نقاشی مکتب هرات داشته و نقش آنها در ساختار تجسمی آثار چگونه بوده است؟ نمونههای مطالعاتی تحقیق از میان آثار برجسته دو دوره آغازین و پسین نگارگری تیموری انتخاب شدهاند. نتایج حاصل نشان میدهد که ترسیم عناصر معماری در نگارهها از ابتداییترین حالت آن که فقط شامل نمایی از یک بنا بوده، آغاز و رفتهرفته تکمیل شده تا در نگارگری مکتب هرات به اوج تکامل خود رسیده است و بر مبنای نتایج این تحقیق، تبدیل به فضایی زنده و پویا گشته که ساختار ترکیببندی کلی را تحت تأثیر قرار داده است. نوعی عمقنمایی ویژه به مدد عناصر معماری و نیز استفاده مکرر از تغییر زاویه دید و نمایش همزمان فضاهای مختلف یک بنا از ویژگیهای مکتب تیموری میباشد. بناهای تصویر شده در مکتب هرات شامل طیف وسیعی از بناهای مذهبی همچون مسجد تا بناهای مدنی نظیر استحکامات نظامی و حمام میباشد. تحولات حاصل از کادربندی و پلان بندی در نگاره، گسترش پهنای دید، واقعیتر شدن نحوه دید به معماری، به کار بردن جزئیات و تزئینات در سطوح معماری و تغییر در سلیقه انتخاب متون مصور شده، از عواملی است که نگارگری مکتب هرات را در نمایش معماری به پختگی رسانده است و جنبه کاربردیتری را در صفحه بدان بخشیده است. مقایسهی انواع بنا در دو مرحلهی پیشین و پسین مکتب هرات نشانگر این موضوع است که نقاشی تیموری به چه بخشی از عناصر معماری توجه بیشتری نموده است.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |