بازشناسی تأثیر شغل و سطح اجتماعی مالکان مسلمان خانه‌های قجری بوشهر در شکل‌گیری سلسله‌مراتب محرمیّت فضای ورودی - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
سال 2، شماره 2 - ( پاییز و زمستان 1395 )                   جلد 2 شماره 2 صفحات 92-77 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


1- دانشگاه جندی شاپور
2- دانشگاه جندی شاپور ، k_momeni@jsu.ac.ir
چکیده:   (5217 مشاهده)

محرمیّت یکی از ارکان اصلی معماری اسلامی است که هم قرآن و هم سخنان اهل‌بیت، رعایت آن را در خانه امری مهم و لازمه‌ی رسیدن به آرامش خانواده برشمرده‌اند. در خانه‌های بناشده در دوران اسلامی، این اصل باارزش معماری به‌خوبی رعایت شده اما متأسفانه امروزه در ساختن خانه‌ها نادیده گرفته می‌شود؛ بنابراین بررسی خانه‌های سنتی که اصل محرمیّت در آنها رعایت شده می‌تواند راهگشای معماران در بازشناسی و به‌کارگیری این اصل در معماری مسکن باشد. سلسله‌مراتب ورودی که از عوامل ایجاد محرمیّت در خانه‌ها بوده است؛ نشأت گرفته از اعتقادات مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و برخی عوامل دیگر است که تابه‌حال بدان پرداخته نشده است. بسته به همین عوامل، این سلسله‌مراتب طولانی‌تر و یا کوتاه‌تر می‌شده است. بافت تاریخی شهر بوشهر یکی از مناطقی است که این اصل در آن به‌خوبی رعایت شده است. بر همین اصل این نوشتار سعی دارد که به بررسی سلسله‌مراتب محرمیّت در ورودی خانه‌های تاریخی شهر بوشهر بپردازد و مقایسه‌ای میان سلسله‌مراتبِ ورودی خانه‌ها و ارتباط آن با شغل مالکان بناها صورت دهد. این تحقیق با به‌کارگیری روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است و در آن به ارائه‌ی تعاریف و مصادیق رعایت اصل محرمیّت در اسلام، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مقالات معتبر و بررسی خانه‌های شهر بوشهر با مشاهده مستقیم از بنا، به‌کارگیری نقشه‌ها و مصاحبه حضوری از افراد بومی و متخصص پرداخته‌شده است. با بررسی یافته‌های این تحقیق مشخص گردید که شغل و سطح اجتماعی افراد در شکل‏‌گیری سلسله‌مراتب ورودی خانه‌های قجری مالکان مسلمان بوشهر، تأثیرگذار بوده است. بدین‏گونه که خانه‌ی صاحبان مشاغل ریاستی به دلیل رفت‌وآمد مکرر کارگزاران مهم دولتی، بیشترین میزان سلسله‌مراتب محرمیّت را دارند، در مرتبه بعدی خانه‌های تجار و طبیبان شهر قرار می‌گیرند که به دلیل رفت‌وآمد زیاد خریداران و مردم عادی، از سطح محرمیّت نسبتاً زیادی برخوردار هستند و در سطوح پایین‌تر که افراد دارای مشاغل کارمندی و با سطح اجتماعی متوسط را شامل می‌شود، با کمترین میزان سلسله‌مراتب محرمیّت در میان خانه‌های مورد بررسی روبرو هستیم.

متن کامل [PDF 3576 kb]   (4526 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مطالعات تطبیقی معماری و شهرسازی در حوزه فرهنگی ایران
دریافت: 1395/12/23 | پذیرش: 1395/12/23 | انتشار الکترونیک: 1395/12/23

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.