سال 5، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1399 )
جلد 5 شماره 1 صفحات 52-37 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mirgholami M, Mirfakhraei A, Ansari M. An analysis of Methods for Understanding Islamic Art and Architecture. CIAUJ 2020; 5 (1) :37-52
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-131-fa.html
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-131-fa.html
میرغلامی مرتضی، میرفخرائی اشرف السادات، انصاری مجتبی. تحلیلی بر روش های فهم هنر و معماری اسلامی. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1399; 5 (1) :37-52
1- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران ، M.mirgholami@tabriziau.ac.ir
2- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
3- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران
2- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
3- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران
چکیده: (3491 مشاهده)
شناخت روش‌های بررسی و فهم هنر و معماری اسلامی، چالشی مستمر است. سؤال این است که برای نیل به این فهم، تا چه اندازه باید به دانش جهانی(علم و عقل) و تا چه میزان بر راهکارهای مبتنی بر آموزه‌های اسلامی (دین و وحی) اتکا کرد؟ مقالۀ حاضر، برای پاسخ‌گویی به این سؤالات در بخش اول، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مطالعۀ بنیان‌های مهم شناخت‌شناسی معاصر که عمدتاً از طریق مطالعات اسنادی گردآوری‌شده است، به‌نقد و بررسی هریک از این روش‌ها در فهم فضاهای معماری به‌طور عام و فضاهای معماری اسلامی به‌طور خاص، می‌پردازد. نتایج بررسی، نشان می‌دهد که بنیان‌های شناخت ماده محور و حتی بنیان‌های معتقد به وجودشناسی در هنر، هرچند دستاوردهای قابل‌توجهی از فهم را به ارمغان می‌آورند اما قادر به شناسایی همه‌جانبۀ یک اثر معماری خصوصاً معماری اسلامی نیستند. شیوۀ پیشنهادی این مقاله، حکمت متعالیه اسلام است زیرا جامع‌ومانع محسوب میشود و می‌تواند معرفتی یقینی را نسبت به درک هنر و معماری اسلامی، فراهم آورد. در بخش دوم مقاله، با استناد بر آیات و روایات، نسبت بین دین اسلام و مدرنیته بررسی و مشخص میشود که اگر عقل حجت دینی است و حکم دین را میرساند، پس محصولات عقلی به معنای وسیع آن، که شامل تمامی علوم در حوزه‌های مختلف میشود، مطالب دینی را میرسانند؛ نه آنکه بیگانه و متمایز از دین باشند. درنهایت، پیشنهاد شد که فهم صحیح از هنر و معماری اسلامی، درگرو تغییر اساسی در نگاه به حکمت عملی اسلام و تولید دانشی با انگاره‌های اسلامی است که بدون تعقل و وحی شناسی (ملازمۀ عقل و شرع) امکان نخواهد داشت.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
فرهنگ و سبك زندگي
دریافت: 1396/8/11 | پذیرش: 1397/12/14 | انتشار الکترونیک: 1399/2/25
دریافت: 1396/8/11 | پذیرش: 1397/12/14 | انتشار الکترونیک: 1399/2/25
فهرست منابع
1. اتینگهاوزن، ریچارد، و اَلِک گرابار. 1378. هنر و معماری اسلامی. ترجمه یعقوب آژند. تهران: سمت.
2. احمدی، بابک. 1374. حقیقت و زیبائی: درس‌های فلسفه هنر. تهران: مرکز.
3. احمدی، بابک. 1383. ساختار و هرمنوتیک. تهران: گام نو.
4. اعوانی، غلامرضا 1375. مبادی مابُعدالطبیعی هنر، حکمت و هنر معنوی. تهران، انتشارات گروس.
5. امین زاده گوهر ریزی، بهناز 1378. حیاط مسجد: گذشته، حال و آینده. جلد اول، تهران: دانشگاه هنر.
6. انصاری، مجتبی، و داراب ديبا. ١٣٧٤. چگونگي شکل‌گیری ارتباط انسان با محيط مصنوع. کنگره تاریخ معماری و شهرسازی. ارگ بم: سازمان میراث فرهنگی410 -384
7. ایمانی، نادیه، و محبوبه مؤمنی رنانی. 1390. تحلیلی بر روش، مراتب و پیامدهای فهم اثر معماری، مجله نامه معماری و شهرسازی 8: 23-36.
8. بارت، رولان 1387. درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها. ترجمه محمد راغب. تهران: فرهنگ صبا
9. بِلِر، شیلا، و جاناتان بلوم. 1381. هنر و معماری اسلامی. ترجمه اردشیر اشراقی. تهران: سروش.
10. بورکهارت، تیتوس. 1369. هنر مقدّس: اصول و روش‌ها. ترجمه جلال ستّاری. تهران: سروش.
11. -------. 1376. ارزش‌های جاودان هنر اسلامی، ترجمه سیدحسین نصر. تهران: برگ.
12. پوپ، آرتور. ۱۳۸۴. شاهکارهای هنر ایران. ترجمۀ پرویز ناتل خانلری. تهران: علمی و فرهنگی.
13. جوادی آملی ، عبدالله. 1386. انتظار بشر از دین. قم: إسراء.
14. -------. 1386. منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. تحقیق و تنظیم احمد واعظی. ویرایش حسین شفیعی. قم: اسراء.
15. -------.1386. رحیق مختوم شرح حکمت متعالیه [صدرالدین‌شیرازی]. تنظیم و تدوین حمید پارسانیا. قم: اسراء.
16. -------. 1386. تفسیر انسان به انسان. تحقیق و تنظیم: محمدحسین الهی زاده. قم: اسراء.
17. -------. 1387. دین‌شناسی. ویراستار سعید بند علی، محقق محمدرضا مصطفی پور. قم: اسراء.
18. -------. 1390. آرشیو درس خارج خیارات. قم: سایت مدرسه فقاهت.
19. چالمرز، آلن. 1384. چیستی علم. ترجمه سعید زیبا کلام. تهران: سمت.
20. چناري، مهين. 1386. مقايسة هوسرل، هايدگر و گادامر با محك روش‌شناسی. فصلنامة علمي-پژوهشي دانشگاه قم 9(2): 113-137.
21. خاتمی، محمود. 1382. پدیدارشناسی دین. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
22. خمینی، روح‌الله 1374. ولایت‌فقیه-حكومت اسلامي. قم: نشر آزادی بی‌تا.
23. ریختهگران، محمدرضا. 1382. پدیدارشناسی، هنر و مدرنیته. تهران، نشر ساقی.
24. سایر، آندرو. 1385. روش در علوم اجتماعی. ترجمه عماد افروغ. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
25. سخایی، مژگان. 1383. پدیدارشناسی دین، حکمت سینوی. 24 و 25، 108-79.
26. سوهانگیر، سارا، و محمدرضا نصیرسلامی. 1393. الگوهای خلق فضا در معماری با تکیه‌بر پارادایم‌های نظری پسامدرن. مجله باغ نظر 28(11): 65-78.
27. شيمل، آنهماري. 1376. رمزگشایی از آیات الهی(تبيين آيات خداوند): نگاهي پديدارشناسانه به اسلام. ترجمه عبدالرحيم گواهي. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
28. طباطبایی، سید محمدحسین. 1362. رسائل سبعه، چاپ اول، قم: بنیاد فکری-علمی علامه طباطبائی.
29. طبرسی، حسن بن فضل. 1370. مکارم الاخلاق. قم: الشریف الرضی.
30. قاضی‌زاده، عبدالعزیز. 1391. ویژگی‌های پیامبر وحدت، ویژه‌نامه نقطه پرگار 1: 134-122.
31. قراملكي، احدفرامرز. 1380. روش‌شناسی مطالعات دينی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامي رضوي.
32. قراملكي، احد فرامرز. 1385. اصول و فنون پژوهش. قم: حوزه علميه قم.
33. قنبري، آيت. 1377. یادداشتی درباره هرمنوتيک و انواع آن. مجله علوم سياسي 1(2): 184-207.
34. کدیور، محسن، و طیبه کرمی. 1384. معانی سنت از دیدگاه سنت‌گرایان. دو فصلنامه مقالات و بررسی‌ها، دفتر77. 201-223.
35. كربن، هانري.1374. ارض ملكوت: كالبد انسان در روز رستاخيز از ايران مزدايي تا ايران شيعي. ترجمه سيد ضیاءالدین دهشيري. تهران: طهوري.
36. كربن، هانري. 1377. تاریخ فلسفه اسلامی. ترجمه سیدجواد طباطبائی. تهران: کویر.
37. کلینی، محمد بن یعقوب. 1385. الکافی. جلد دوم. ترجمه صادق حسن‌زاده. تهران: قائم آل محمد.
38. کوماراسوامی، آناندا. 1384. استحاله طبیعت در هنر. ترجمه صالح طباطبایی. تهران: فرهنگستان هنر.
39. گدار، آندره. 1377. هنر ايران. ترجمه بهروز حبيبي. چاپ سوم. تهران: انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي.
40. گروتر، یورگ کورت. 1388. زیبایی‌شناسی در معماری. ترجمه جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون. تهران : انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
41. گلیجانی مقدم، نسرین. 1386. تاریخ‌شناسی معماری معاصر ایران. تهران: دانشگاه تهران.
42. لیوتار، ژان فراسوا. 1384. تعریف پسامدرن براي بچه‌ها (مکاتبات حدفاصل سال‌های 1982-1985). ترجمه آذین حسینزاده. تهران: ثالث.
43. ماهر محمد، سعاد. 1971. مساجد مصر و اولیاؤها الصالحون. جلد۱، قاهره.
44. محمدي، عبدالله، و عبدالحسين خسرو پناه. 1386. روش‌شناسی جریان‌های دین‌پژوهی. مجله پژوهش و حوزه 30 و 31: 54-103.
45. مطهری، مرتضی. 1386. مجموعه آثار، ج 1،تهران: صدرا.
46. منصوری، سید امیر، و محمود تیموری. 1392. نقد آرای سنت‌گرایان معاصر در زمینه هنر و معماری اسلامی با تکیه‌بر مفهوم سنت در تعریف معماری اسلامی. نشریه فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی 1(1): 53-68.
47. موسوي، سید رضی 1394، روش‌شناسی هنر اسلامی. قبستان 78: 114-85.
48. موسوي، سيد رضي، و علي يحيايي. 1390. مقایسه دو ديدگاه پدیدارشناسی و تاریخینگري در بررسي هنر اسلامي. قبسات شماره 60: 218-191.
49. ميرباقري، محمدمهدی. ١٣٨٩. مجموعه گفتارهايي پيرامون تحول در علوم انساني. قم: فرهنگستان علوم اسلامي.
50. نسبیت، کیت. 1391. نظریه‌های پسامدرن در معماری. ترجمه محمدرضا شیرازی. تهران: نی.
51. نصر، حسین. 1381. معرفت و امر قدسی. ترجمه فرزاد حاجی میرزائی. تهران: پژوهش فرزان روز.
52. نصر، سیدحسین. 1386. اسلام سنّتی در دنیای متجدّد، ترجمه محمّد صالحی. تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
53. نقره‌کار، عبدالحمید. 1393. تعامل ادراکی انسان با ایده‌های فضایی - هندسی در معماری. تهران: امیرکبیر.
54. نوربرگ شولتز، كريستيان. 1381. مفهوم سكونت به‌سوی معماري تمثيل. ترجمه محمود اميريار احمدي. تهران: آگه (بی‌تا).
55. هارلند، ریچارد. 1388. ابرساختارگرایی، فلسفه ساخت‌گرایی و پسا ساخت‌گرایی. ترجمه فرزان سجودی. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری.
56. هایدگر، مارتین. 1379. سرآغاز کار هنری. ترجمه ضیاء شهابی. تهران: هرمس.
57. هاوزر، آرنولد. 1382. فلسفه تاريخ هنر. ترجمه محمدتقی فرامرزي. چاپ سوم، تهران: انتشارات نگاه.
58. همازاده، مهدی. 1391. جریان شناسی نظری هنر اسلامی. پایگاه www.teribon.ir (دسترسی در 9/12/91).
59. هیلن براند، رابرت. 1386. هنر و معماری اسلامی. ترجمه اردشیر اشراقی. تهران: روزنه.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
