سال 3، شماره 2 - ( پاییز و زمستان 1396 )
جلد 3 شماره 2 صفحات 61-47 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mir Gholmai M, Kaynejad M A, Alizadeh B. An Appraisal of the Tabriz Comprehensive Plan in terms of the Feasibility of Islamic Justice. CIAUJ 2018; 3 (2) :47-61
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-157-fa.html
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-157-fa.html
میرغلامی مرتضی، کی نژاد محمدعلی، علیزاده بهرام. ارزیابی طرح جامع شهر تبریز از منظر تحقق پذیری عدالت اسلامی. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1396; 3 (2) :47-61
1- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران ، m.mirgholami@tabriziau.ac.ir
2- دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی سهند، تبریز، ایران
3- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2- دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی سهند، تبریز، ایران
3- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
چکیده: (4102 مشاهده)
تسلط نظام سرمایهداری بر ساختارها و فرایندهای برنامه‌ریزی شهری، بین منافع خصوصی و عمومی در هنگام تولید و بازتولید فضاهای شهری، تعارض ایجاد کرده است. برنامه‌ریزی شهری عدالت‌محور رهیافتی نوین برای حل این تعارض است. اما به دلیل وابستگی مفهوم عدالت به شرایط زمانی، مکانی و جهانبینی، ارائۀ چارچوبی جهانشمول از عدالت فضایی تا حدودی ناممکن است اما منطبقسازی آن با ارزشهای جامعۀ مورد مطالعه ضرورت دارد. این پژوهش از یک سو به دنبال تبیین چارچوبی جهت ارزیابی عدالت فضایی منطبق بر ارزشهای جامعۀ اسلامی- ایرانی و از سوی دیگر به دنبال ارزیابی آخرین طرح جامع تبریز از لحاظ میزان و چگونگی دستیابی آن به عدالت فضایی در شهر است. روش پژوهش در بخش تبیینی، استدلال منطقی و در بخش ارزیابی، تحلیل محتواست.
مفهوم عدالت در آرای متفکران پرورشیافته در جهانبینی اسلامی با چهار معیار کانونی همعرض «کنترل اجتماعی»، «حق»، «کرامت انسانی» و «انصاف» گره خورده است. از ترجمۀ این معیارها در ساحت برنامه‌ریزی شهری میتوان به چهار معیار همعرض «خودتنظیمی»، «حق مردم بر شهر»، «توانمندسازی» و «تعادل فضایی» رسید. معیار خودتنظیمی بر بعد سیاسی، معیار حق مردم بر شهر بر بعد حقوقی، معیار توانمندسازی بر ابعاد اجتماعی- اقتصادی و تعادل فضایی بر بعد کالبدی عدالت فضایی، تأکید دارد. ارزیابی محتوای سند طرح جامع تبریز نشان داد که تهیهکنندگان این طرح، دستیابی به عدالت فضایی را بیشتر از طریق استفادۀ بهینه از زمین مطالبه کردهاند. چنین مطالبهای، بیش از آنکه سیاسی، حقوقی و اجتماعی باشد، کالبدی و اقتصادی است و راه را برای تسلط منفعت خصوصی بر منفعت عمومی در شهر هموار میسازد.
مفهوم عدالت در آرای متفکران پرورشیافته در جهانبینی اسلامی با چهار معیار کانونی همعرض «کنترل اجتماعی»، «حق»، «کرامت انسانی» و «انصاف» گره خورده است. از ترجمۀ این معیارها در ساحت برنامه‌ریزی شهری میتوان به چهار معیار همعرض «خودتنظیمی»، «حق مردم بر شهر»، «توانمندسازی» و «تعادل فضایی» رسید. معیار خودتنظیمی بر بعد سیاسی، معیار حق مردم بر شهر بر بعد حقوقی، معیار توانمندسازی بر ابعاد اجتماعی- اقتصادی و تعادل فضایی بر بعد کالبدی عدالت فضایی، تأکید دارد. ارزیابی محتوای سند طرح جامع تبریز نشان داد که تهیهکنندگان این طرح، دستیابی به عدالت فضایی را بیشتر از طریق استفادۀ بهینه از زمین مطالبه کردهاند. چنین مطالبهای، بیش از آنکه سیاسی، حقوقی و اجتماعی باشد، کالبدی و اقتصادی است و راه را برای تسلط منفعت خصوصی بر منفعت عمومی در شهر هموار میسازد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
فرهنگ و سبك زندگي
دریافت: 1397/3/9 | پذیرش: 1397/3/9 | انتشار الکترونیک: 1397/3/9
دریافت: 1397/3/9 | پذیرش: 1397/3/9 | انتشار الکترونیک: 1397/3/9
فهرست منابع
1. Aminzadeh, B. and M. Naghizadeh. 2002. Islamic utopia: City of justice. Soffeh 12(3-4): 21‒31 [in Persian].
2. Bahrampour, Shaban Ali. 2000. Introduction to critical discourse analysis. Tehran: Media Studies and Researches center [in Persian].
3. Campbell, Scott and Susan S. Fainstein .2003. Readings in planning Theory. New Jersy: Wiley-Blackwell.
4. Campbell, H. and R. Marshall. 2006. Towards justice in planning. European Planning Studies Press 14 (2): 239–52. [DOI:10.1080/09654310500418192]
5. Dadashpour, Hashem, Bahram Alizadeh and Faramarz Rostami. 2016. Spatial justice discourse in the city. Tehran: Azarakhsh publications [in Persian].
6. Dufaux, Frederic and Pascale Philifert. 2013. Spatial Justice and Territorial Policies. Paris: West Paris University Press.
7. Fainstein, Susan.2010. The just city. New York: Cornell University Press.
8. Farabi, Abu naser .1961. Al-Fusul al-Madina. Translated by D. M. Dunlop. Cambridge: University of Combridge Press.
9. Gervais-Lambony, Philippe. 2014. Spatial Justice and city. Paris: Karthala Press.
10. Harvey, David. 1990. Social Justice and the City. Georgia: University of Georgia Press.
11. –––––––. 2008. The right to the city. New Left Review 53: 23–40.
12. –––––––. 1973. Social Justice and the City. Georgia: University of Georgia Press.
13. –––––––. 1996. On Planning the Ideology of Planning: Reading in planning theory. Edited by Scott Campbell and Susan Fainstein. New Jersy: Blackwell Publishers.
14. Ibn Rushd and Abu al-Walid. 1956. Averroes Commentary on Plato`s Republic. Edited by E.I.J. Rosenthal. Cambridge: University of Cambridge Press.
15. Ibn Sina and Abu Ali al-Husayn. 1960. Kitab Al-Shafa: Al-Ilahiyat. Edited by Yusuf Musa and Sulayman Dunya. East: Cairo press [in Arabic].
16. Khadduri, Majid. 2002. The Islamic Conception of Justice. Translated by Mostafa Younesi and Mohammad Zahiri. 2015. Tehran: University of Mofid publications [in Persian].
17. Kheyroddin, R. 2014. Reviewing Physical Incarnation of Islamic Concept of Spatial Justice Cartographic Analysis of Spatial Justice in 112 Districts of Tehran Metropolis. Journal of Research in Islamic Architecture 1: 43- 57 [in Persian].
18. Lefebvre, Henry. 2000. The right to the city. Architecture Culture. New York: Rizzoli.
19. Marcuse, Peter. 2009. Spatial Justice: Derivative but Causal of Social Injustice. Columbia: University of Columbia Press.
20. Mirfakhraei, Tezha. 2004. The process of discourse analysis. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance publications [in Persian].
21. Mirjany, H. 2010. Logical reasoning as a research method. Soffeh 50: 35‒50 [in Persian].
22. Motahhari, Morteza. 1989. Twenty speeches. Tehran: Sadra publications [in Persian].
23. –––––––. 1997. Justice of God. Tehran: Sadra publications [in Persian].
24. Naghsh Mohit engineering consultant. 2011. Development and construction plan of Tabriz city [in Persian].
25. Qutb, Sayyid. Social justice in Islam. 1953. Translated by Mohammad A. Gerami and Hadi Khosroshahi. 2000. Tehran: Kolbeh Shorouq publications [in Persian].
26. Sadr, Muhammad Baqir. 1960. Our economics. Translated by Mohammad Mehdi Fouladvand. 1981. Tehran: Islamic Sciences Foundation [in Persian].
27. Sedigh Sarvestani, R. A. and A. Daqagheleh. 2008. Comparing the attitudes of ordinary citizens and community elites about social justice. Social sciences 24‒47 [in Persian].
28. Saeidi Rezvani, H. 2014. Passing on a fair city in theories of urbanization and Islamic teachings. Sustainable city 1(1). 135‒63 [in Persian].
29. Shokouhi Bidhendi, M. S. 2015a. Evaluating Spatial Justice in Urban Development Plans, PhD Diss. Urbanism faculty. Collage of fine arts. University of Tehran [in Persian].
30. –––––––. 2015b. Evolution of the concept of justice in the Indian society and its spatial representation. Journal of art and civilization of the orient 2(6). 30‒41 [in Persian].
31. Soja, Edward .2010. Seeking Spatial Justice. Minneapolis: University of Minnesota Press.
32. Tabatabaei, Mohammad Hossein. 2014. Al-Meizan fi Tafsire Al-Quran. Qom: Esmaeilian press office [in Persian].
33. Yagoubi, Daryoush. 2009. Iranians understanding of Justice. Tehran: Jame-e-shenasan publications [in Persian].
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
