سال 5، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1399 )
جلد 5 شماره 1 صفحات 216-201 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Soltanzadeh M. The Role of Built and Social Environments of Traditional Communities in the Formation of Social Capital. CIAUJ 2020; 5 (1) :201-216
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-234-fa.html
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-234-fa.html
سلطان زاده محمد. واکاوی ظرفیت‌های محیط کالبدی و اجتماعی محلات تاریخی در شکل‌گیری سرمایه اجتماعی. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1399; 5 (1) :201-216
دانشکده هنر و معماری،دانشگاه شهید باهنر،کرمان،ایران ، msoltan@uk.ac.ir
چکیده: (2875 مشاهده)
حوزه‌های مختلف علوم، با طرح مفاهیمی مانند سرمایۀ اجتماعی در پی بیان ملموس و تحلیل‌پذیر پدیده‌های غامض اجتماعی هستند. یکی از کارکردهای متنوع سرمایۀ اجتماعی، در سطح محلات و حوزۀ سکونت بوده و تلاش برای حفظ و یا افزایش آن، راهکاری برای مقابله با برخی ناهنجاری‌ها و معضلات اجتماعی محلات، دانسته شده است. محلات تاریخی ایران، واجد الگوهایی کالبدی و نیز قالب‌های اجتماعی تائید شده و مشخصی هستند. این پژوهش، از یک سو، مفهوم سرمایۀ اجتماعی را بر اساس مدلی به بحث می‌گذارد که آن را در سه جزء رفتاری، شناختی، و روان‌شناسانه برای محلات مسکونی تعریف کرده است. از سوی دیگر، شاخص‌هایی برای محیط اجتماعی (نظام اداری، ترکیب اجتماعی) و محیط کالبدی (تنوع و کارکرد اجزاء، ترکیب و ساختار، معماری و طراحی اجزاء) محلات تاریخی طرح کرده است و درنهایت، با تکیه بر تحلیل و اسناد به جستجوی رابطۀ میان آن‌ها با مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی در مدل مذکور، می‌پردازد و در این میان، به مصادیقی عینی از محلات تاریخی نیز اشاراتی می‌شود. بررسی‌ها ضمن تأکید بر توجه به پیچیدگی مفهوم سرمایۀ اجتماعی، نشان دادند شاخص‌های محیط اجتماعی محلات تاریخی با جزء شناختی سرمایۀ اجتماعی (توانمندسازی و حس اجتماعی) رابطه دارند و می‌توانند بر جزء رفتاری آن نیز اثرگذار باشند. شاخص‌های محیط کالبدی بر جزء رفتاری (همسایه داری)، روان‌شناسانه (تعلق به مکان)، و شناختی (حس اجتماعی) تأثیرگذار هستند، همچنین انطباق و همخوانی محیط اجتماعی و محیط کالبدی محله، عاملی ضروری و مؤثر برای افزایش سرمایۀ اجتماعی ساکنان بوده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مطالعات تطبیقی معماری و شهرسازی در حوزه فرهنگی ایران
دریافت: 1398/10/1 | پذیرش: 1399/2/2 | انتشار الکترونیک: 1399/2/25
دریافت: 1398/10/1 | پذیرش: 1399/2/2 | انتشار الکترونیک: 1399/2/25
فهرست منابع
1. اردشیری، مهیار، خلیل حاجی پور، سمیه حکیمی. 1392. بررسي نقش و جايگاه ساختار كالبدي محله‌ها‌ي شهري بر شكل‌گيري سرمايه اجتماع. پژوهش و برنامه‌ريزي شهري 4(13):24-56.
2. اردلان، نادر، و لاله بختیار. 1380. حس وحدت، سنت عرفانی در معماری ایرانی. مترجم حمید شاهرخ. اصفهان: خاک.
3. احتشامی، لطف‌الله. 1384. نقش کلانتران و کدخدایان در مدیریت شهر و روستا. اصفهان: مهرقائم.
4. اشرف، احمد. 1354. ویژگی‌ها‌ی تاریخی شهرنشینی در ایران دوره اسلامی. نامه علوم اجتماعی 4(1): 22-35.
5. بحرینی، سیدحسین، و گلناز تاج‌بخش. 1378. مفهوم قلمرو در طراحی شهری و نقش طراحی شهری خودی در تحقق آن. هنرهای زیبا (6): 18-31.
6. پاکزاد، جهانشاه. 1369. واحد همسایگی. صفه. 1(1):16-20.
7. توسلی، محمود. 1378.جامعه‌‌شناسی شهری رشته علوم اجتماعی. (چاپ چهارم). تهران: پیام نور.
8. توسلی، محمود. 1391.ساخت شهر در اقلیم گرم و خشک ایران. تهران: پیام.
9. جاکوبز، جین. 1922. مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی. ترجمه حمیدرضا پارسی. آرزو افلاطونی. 1392. تهران: دانشگاه تهران.
10. حبیبی، سید محسن. 1382. چگونگی الگوپذیری و تجدید سازمان استخوان‌بندی محله. هنرهای زیبا. 13: 32-39
11. حکیم، بسیم سلیم. 1989. شهرهای عربی اسلامی- اصول شهرسازی و ساختمانی. ترجمه:محمدحسین ملک‌احمدی. عارف اقوامی‌مقدم. 1381. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
12. سلطان‌زاده، حسین. 1384. فضاهای ورودی در معماری سنتی ایران. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
13. سلطان‌زاده، محمد.1396. مفهوم سرمایۀ اجتماعی در معماری مجتمع‌ها‌ی مسکونی جوامع اسلامی. رساله دکتری. دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
14. شیخی، محمد. 1382. ساختار محله‌ای شهر در سرزمین‌ها‌ی اسلامی. علوم اجتماعی. 22: 39-68.
15. فلامکی، محمد منصور.1383. باززنده سازی بناها و شهرهای تاریخی ایران. تهران: دانشگاه تهران.
16. فلور، ویلم. 1984. جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر قاجار.(جلد اول). ترجمه ابولقاسم سری. 1366. تهران: توس.
17. فیلد، جان. 2006. سرمایۀ اجتماعی. ترجمه غلامرضا غفاری، حسین رمضانی. 1386 تهران:کویر.
18. کرمی، اسلام. 1395. ساخت شهر و معماری در اسلام. تبریز: زبان آکادمیک.
19. کلمن، جیمز.1386. بنیادهای نظریه اجتماعی. ترجمه منوچهر صبوری. تهران: نی.
20. مدنی‌پور، علی. 1385. آیا توجه به سیمای شهر مهم است؟. آبادی. 53: 62-65.
21. نقی‌زاده، محمد، بهادر زمانی، اسلام کرمی. 1389. ملاحظات فرهنگی در شکل‌دهی به نماهای شهری با تکیه‌بر ساختار نماهای شهری ایرانی در دوران اسلامی. هویت شهر 7: 61-74
22. هاشم‌زاده همایونی، مهرداد. 1374. محله و خیابان. آبادی. 5(17): 88-93.
23. هشام، مرتضی. 1382. اصول سنتی ساخت‌وساز در اسلام. ترجمه ابوالفضل مشکینی، کیومرث حبیبی، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
