بازتعریف مفهوم «ارزش» در برنامه‌ریزی مسکن از منظر اندیشه‌ی اسلامی (مورد مطالعاتی: شهرتبریز) - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
سال 5، شماره 2 - ( دوفصلنامه 1399 )                   جلد 5 شماره 2 صفحات 143-125 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


گروه شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران ، a.sedaghati@ub.ac.ir
چکیده:   (4453 مشاهده)
«ارزش»ها بالواقع باورها و عقاید ریشه داری تلقی می شوند که جامعۀ مبتنی بر آن، دربارۀ آنچه خوبی، بدی، برتری و یا کمال دانسته می شود، رفتار می کند. درعین حال، مفهوم «ارزش» از جمله مفاهیم اعتباری و برساختی به شمار می آید که هر جامعه مطابق با اندیشۀ حاکم بر آن، متصوّر می شود، بنابراین زمانی محتوای «ارزش» ضامن هدایت جامعه به کمال انسانی و مطلوب است که منطبق بر روح حاکم بر آن باشد. در همین راستا نوشتار حاضر، با تعمقی بر مفهوم «ارزش» در برنامه ریزی مسکن شهری، سعی دارد تا بازتعریفی از مفهوم «ارزش» در برنامه ریزی مسکن شهر تبریز، مطابق با فرهنگ و اندیشۀاسلامی حاکم بر آن، ارائه کند. این پژوهش مبتنی بر پارادایم رئالیسم اسلامی و براساس دیدگاه ارزش شناسی علامه طباطبایی و به ویژه نظریۀ اعتباریات ایشان هدایت شده است. در همین راستا با کاربرد راهبرد پژوهش پس کاوی، مدل مفهومی ارزش در مسکن شهر تبریز در قالب سه نمونۀ مطالعاتی مورد آزمون قرار می گیرد. جهت آزمون نمونه ها، مبانی نظری روش هدانیک، مطمح نظر نوشتار بوده است. یافته ها نشان می دهند که بیشترین قدرت تبیین کنندگی متغیر «ارزش» مسکن شهری تبریز، مربوط به مقولۀ «ساختاری-فیزیکی» بنا است و بعد از آن، مقولۀ «محیطی» در ارتباط با دسترسی به کاربری¬ها، حائز اهمیت به نظر می رسد و این در حالی است که در هیچ یک از نمونه های مورد بررسی، مصداق کاملی از مفهوم ارزش، پدیدار نشده است.در نهایت با عنایت به اینکه «ارزش» یک مقولۀ فرهنگی است، به¬نظر می رسد که برای تحقق مفهوم جامعی از ارزش در برنامه ریزی مسکن شهری، لاجرم باید فرایند بومی ساختن توسعۀ مسکن منطبق با فرهنگ اسلامی و به تبع آن ارزش های منبعث از آن، مدنظر برنامه ریزان شهری قرار بگیرد.
متن کامل [PDF 1816 kb]   (1514 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مفهوم سازي نظريه پردازي در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1399/9/17 | پذیرش: 1399/11/7 | انتشار الکترونیک: 1399/11/28

فهرست منابع
1. احمدی، یعقوب .1393. گونه‏شناسی ارزش‏های فرهنگی مبتنی بر هویت جمعی (مطالعۀ شهروندان سنندج). دو فصلنامه مسائل اجتماعی ایران (1):7-32.
2. اکبری، نعمت الله، مصطفی عمادزاده و سید علی رضوی .1383. بررسی عوامل مؤثر بر قیمت مسکن در شهر مشهد: رهیافت اقتصاد‏سنجی فضایی در روش هدانیک. پژوهش‏های اقتصادی 11 و 12: 97-116.
3. آصفی، مازیار، پریسا هاشم‏پور و مظفر مهاجری. 1396. امکان‏سنجی روش‏های صنعتی‏سازی ساختمان در تولید مسکن اسلامی. پژوهش‏های معماری اسلامی 17: 15-34.
4. آملی لاریجانی، صادق .1370. معرفت دینی. تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
5. به نامیان، اصلان ، حسن آروین راد و اسدالله فرزین وش.1382. تخمین تابع اجاره بهای واحدهای مسکونی در شهر تهران. فصلنامه اقتصاد مسکن 34: 5-72.
6. پاکدل‏فرد، محمدرضا، حسین ذبیحی و محمد نقی‏زاده .1395. مدیریت مؤلفه‏های اجتماعی و انسانی در مسکن مطلوب اسلامی. فصلنامه مدیریت شهری 43: 51-66.
7. پیرنیا، محمدکریم .1374. آشــنایی با معماری اسلامی ایران. تهران: دانشگاه علم و صنعت.
8. تیموری، ایرج، نوید سلطان قیس و یاسر قلی‏زاده. 1396. برآورد قیمت مسکن شهری با استفاده از تابع هدانیک و شبکه‏های عصبی مصنوعی مورد شناسی: کوی ولیعصر شهر تبریز. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‏ای 22: 41-56.
9. چگنی، علی و ابراهیم انواری.1386. تعیین عوامل مهم فیزیکی و محیطی مؤثر بر قیمت واحدهای مسکونی در شهر اهواز به روش داده های ترکیبی. اقتصاد مسکن 39.
10. خلیلی عراقی، منصور و الهام نوبهار.1390. پیش‏بینی قیمت مسکن در شهر تبریز: کاربرد مدل‏های قیمت هدانیک و شبکه عصبی مصنوعی. فصلنامه پژوهش‏ها و سیاست‏های اقتصادی19 (60):113-138.
11. خورشید دوست، علی‏محمد. 1388. کاربرد روش التذاذی (هدونیک) در برآورد ارتباط میان سطح خدمات، آلودگی و بهای مسکن در مناطق انتخابی تبریز. محیط شناسی 51: 81- 92.
12. خوش اخلاق، رحمان، مصطفی عمادزاده و سید کمال صادقی.1385. مدل قیمت رفاه طلبی (هدانیک) و ارزیابی میل نهایی به پرداخت برای کیفیت هوا در کلان‏شهر تبریز. پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی 20:135-156.
13. دلاور، علی .1380. مبانی نظریی و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.
14. رفیعیان، مجتبی، علی عسگری و زهرا عسگری زاده. 1387. سنجش ارزش‏های محیطی تأثیرگذار در انتخاب واحدهای مسکونی ساکنان نواب با استفاده از روش انتخاب تجربی، نشریه بین المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران 19 (6):13-22.
15. سرائی، ناهید .1391. علامه طباطبایی، ارزش و اخلاق. تهران: انتشارات بصیرت.
16. شرزه ای؛ غلامعلی و فرزین یزدانی بروجنی .1375. برآورد تابع تقاضای مسکن با استفاده از قیمت هدانیک؛ نمونه موردی: شهر کرد مرکز استان چهار محال بختیاری. مجموعه مقالات سومین سمینار سیاست‏های توسعه مسکن در ایران. دانشگاه تهران. 16 تا 18 مهرماه.
17. صداقتی، عاطفه و فرشاد نوریان.1395. به کارگیری روش هدانیک در ارزش‏گذاری واحدهای مسکونی مورد شناسی: محله باغ صبا در منطقه 7 تهران، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری 21:171-186.
18. طباطبائی، سید محمدحسین .1362. اصول فلسفه و روش رئالیسم. مقدمه و پاورقی: مرتضی مطهری. تهران: شرکت افست سهامی عام.
19. طباطبائی، سید محمدحسین.1387. انسان از آغاز تا انجام، ترجمه: صادق لاریجانی. به کوشش: سید هادی خسروشاهی. قم: بوستان کتاب.
20. عابدین درکوش، سعید .1370. تخمین تابع قیمت واحد مسکونی در شهرهای کوچک ایران؛ مورد شهر تویسرکان و شهر دلیجان. مجله آبادی. نشریه مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. آرشیو کتابخانه پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران. 1(1).
21. قرائتی، محسن .1393. سیمای مسکن و شهرسازی اسلامی. ‌تهران: مرکز فرهنگی درس هایی از قرآن.
22. کامیار، مریم؛ علی اکبر تقوایی و رضا خزائی .۱۳۹۶. بازآفرینی اندیشه اسلامی در دگرگونی مسکن تهران. فصلنامه علمی پژوهشی نقش جهان. 7(1):2-13.
23. گجراتی، دامودار .1385. مبانی اقتصاد سنجی. ترجمه حمید ابریشمی. تهران: دانشگاه تهران. مؤسسه انتشارات و چاپ.
24. مرشدی، ابوالفضل. 1396. شرایط امکان علوم اجتماعی در فلسفه غرب و فلسفه متأخر اسلامی. تهران: نشر ثالث.
25. مصلح، علی اصغر .1392. اعتباریات علامه طباطبائی مبنای طرحی فلسفی برای فرهنگ. حکمت و فلسفه. 9(4):27-46.
26. معماريان، غلام حسين.1373. آشنايي با معماري مسكوني ايراني، گونه‏شناسي درون گرا، تهران: علم و صنعت ايران.
27. نقره کار، عبد الحمید .1394. برداشتی از حکمت اسلامی در هنر و معماری. تهران: دانشگاه علم و صنعت تهران.
28. نقی‏زاده، محمد .1383. بارزه‏های شهر و معماری اسلامی. نامه فرهنگستان علوم 27و23.
29. نقی‏زاده، محمد .1395. مـسکن اسلامی (مبانی نظری تا جلوه‏های عینی در گذشته و حال)، هنر و معماری. اندیشه معماری.2(2): ۴۷-۶۷.
30. یزدانی، بروجنی.1377. الگوی قیمت هدانیک مسکن و کاربرد آن در تحلیل هزینه- فایده طرح‏های ساخت مسکن: مورد شیراز. اقتصاد مسکن 26:12-21.

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.