تحلیلی بر بازنمود سبک زندگی اسلامی- ایرانی در معماری مجتمع‌های مسکونی (مورد مطالعه: نشیمن و پذیرایی در مجتمع‌های مسکونی شهر تبریز) - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
سال 6، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1400 )                   جلد 6 شماره 1 صفحات 175-157 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Naeimi Taraei P. A survey on the disclosure of Islamic-Iranian Lifestyle in the Architecture of Residential Complexes (Case study: Livingrooms and guest rooms in residential complexes in Tabriz). CIAUJ 2021; 6 (1) :157-175
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-272-fa.html
نعیمی طرئی پیراسته. تحلیلی بر بازنمود سبک زندگی اسلامی- ایرانی در معماری مجتمع‌های مسکونی (مورد مطالعه: نشیمن و پذیرایی در مجتمع‌های مسکونی شهر تبریز). فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1400; 6 (1) :157-175

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-272-fa.html


دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران ، p.naeimi@yahoo.com
چکیده:   (1954 مشاهده)
سبک زندگی با دربرگرفتن تحولات اجتماعی و فرهنگی، اهمیت شایانی در زندگی روزمرۀ ساکنان در عرصۀ معماری و مسکن دارد. مفهوم سکونت در فرهنگ اسلامی ایرانی به‌مثابه مکانی برای کسب آرامش- در کنار خانواده و یافتن خود فردی و جمعی با حصول ارتباط با خداوند و در زمینۀ طبیعت- بر اساس گزینش و انتخاب طریق جهت نیل به تعالی و اجتناب از تنزل است. مطالعۀ حاضر، با روش کیفی و رویکرد استقرایی انجام‌گرفته و جهت شکل‌دهی چارچوب مفهومی چگونگی بازنمود سبک زندگی اسلامی ایرانی در معماری، از نظریات اندیشمندان اسلامی استفاده شده و نظریۀ بوردیو به‌عنوان مدل تحقیق در نظر گرفته‌شده و در این راستا از نظریه مفهوم‌سازی دادۀ بنیاد بهره گرفته‌شده است. بدین منظور، سبک زندگی تعداد سی خانوار ساکن در مجتمع‌های نوساز مسکونی در شهر تبریز، در بخش نشیمن و پذیرایی، توسط پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده، موردبررسی قرار داده‌شده است. یافته‌های تحقیق گویای عدم تطابق کامل طراحی نشیمن و پذیرایی با سبک زندگی ساکنان است و ناکارآمدی طراحی یا عدم انعطاف‌پذیری و تطابق تجهیز و طراحی فضا با نیاز افراد را سبب شده که به دلیل فقدان بررسی عمیق ارزش‌ها در بستر اجتماعی و فرهنگی این اتفاق صورت گرفته است. درصورتی‌که سبک زندگی ساکنان، نسبتاً مطابق با ارزش‌های اسلامی ایرانی در موارد تعلیم و تربیت اعضای خانواده در راستای الگوهای دینی، مدیریت بدن، کلیشه‌های جنسیتی است. اگرچه باورهای رایج، مشکلاتی چون تجمل‌گرایی را نیز ایجاد کرده است؛ و در رابطه با شکل‌گیری نهادها و تشکل‌ها و روابط همسایگی موانعی وجود دارد، ولی معماری نیز بستر حل این موانع را ایجاد نکرده است و افراد به‌صورت ناخودآگاه، یا با شرایط موجود کنار آمده‌اند و یا با ایجاد تغییرات داخلی سعی در برطرف نمودن آن کرده‌اند.
متن کامل [PDF 1856 kb]   (1034 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مفهوم سازي نظريه پردازي در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1400/1/27 | پذیرش: 1400/5/9 | انتشار الکترونیک: 1400/6/30

فهرست منابع
1. احمدی، مهدی و علی مروی سماورچی. 1391. زمینه‌های تحقق جهاد اقتصادی در قانون اساسی. فصلنامه راهبردی بسیج 15(57)35-62.
2. اعزازی، شهلا. 1380. تحلیل ساختاری جنسیت. تهران: انتشارات شهید بهشتی.
3. پیربابایی، حمزه، مینو قره‌بیگلو و محمدعلی کی نژاد. 1399. تبیین سازوکار تأثیر فرهنگ بر درک خلاقیت اثر معماری با نظریه اعتباریات. پژوهشنامه فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی 5(2):107-123.
4. پیربابایی، محمدتقی، حامد بیتی و عاطفه صداقتی. 1398. مفهوم ارزش در برنامه‌ریزی مسکن: مطالعه تطبیقی مدل هدانیک مسکن با دیدگاه ارزش‌شناسی علامه طباطبایی. نشریه نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان (17):303-329.
5. تسلیمی، محمد سعید، خلیل نوروزی و محمد عبدالحسینزاده و مجتبی جوادی. مدل پارادایمی نهادهای کلان واسطه علم و فناوری کشور (مطالعه موردی: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دولت دهم). نشریه راهبرد 25 (79):5-28.
6. ثمین‌شریفی‌میاوقی، ابراهیم و معصومه یعقوبی‌سنقرچی و مسعود حق‌لسان. 1398. ارزیابی مؤلفه‌های ارزشی معماری مسکن مطلوب بر اساس نظام معرفتی اسلام (نمونه موردی: خانه‌های معاصر ارومیه). نشریه علمی آموزش و ارزشیابی 12(48):33-62.
7. جباران، محمدرضا. 1394. تحلیل مفهومی سبک زندگی. فصلنامه علمی پژوهشی قبستات 20(75)، 173- 187.
8. دوائی، مهدی و سجاد حاتم. 1396. سبک زندگی ایرانی اسلامی. تهران: انتشارات هدهد.
9. سروش، عبدالکریم. 1393. اوصاف پارسایان، شرح خطبۀ امام علی علیه‌السلام دربارۀ متقین. تهران: انتشارات صراط.
10. سیدی، فرانک و محمدرحیم بیرقی. 1391. بررسی تطبیقی روابط اجتماعی سبک زندگی دینی و سبک زندگی مدرن با تأکید بر جامعه ایران. نشریه پژوهش دینی (25): 19-34.
11. شصتی، شیما و محمد منصور فلامکی. 1393. رابطه ميان سبک زندگي و مسکن ايراني (با تکیه‌بر نظریه» جامعه کوتاه‌مدت «و نظریۀ» راهبرد و سياست سرزميني جامعه ايران«). فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی 6 (3): 117-137.
12. شماعی‌کوپائی، میلاد و محمدرضا اسمعیلی‌ گیوی. 1393. مدل‌ پارادايمی ‌مديريت‌ جهادی ‌با‌ استفاده ‌از‌ نظريه‌ داده بنیاد. نشریه چشم‌انداز ‌مديريت‌ دولتی 5 (19):119-150.
13. صالحی، عاطفه. 1390. اصول مسکن ایرانی معاصر بر اساس احکام اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
14. طباطبایی، سید محمدحسین. 1362. اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: شرکت افست سهام عام.
15. طباطبایی، سید محمدحسین. 1387. انسان از آغاز تا انجام. ترجمه صادق لاریجانی. به کوشش سید هادی خسروشاهی. قم: بوستان کتاب.
16. فاضلی، محمد. 1382. مصرف و سبک زندگی، چاپ اول. قم: نشر صبح صادق.
17. فاضلی، نعمت‌الله. 1392. فرهنگ و شهر؛ چرخش فرهنگی در گفتمان شهری. تهران: انتشارات تیسا.
18. قره‌بیگلو، مینو و سولماز روحی‌فر. 1397. تاریخ ذهنیت عامه، عاملی تأثیرگذار بر کیفیت مسکن. نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی 23(1):67-80.
19. قره‌بیگلو، مینو، قاسم مطلبی و سامان صبا. 1397. بازشناسی مفهوم ارزش در رابطه انسان و محیط در فضاهای باز سکونتی در معماری سنتی ایران. نشریه هنرهای زیبا 24(1):101-114.
20. قلی زاده، آذر و اعظم سبکتکین ریزی. سبک زندگی اسلامی و رابطه آن با مصرف‌گرایی (موردمطالعه: شهروندان اصفهانی). نشریه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده (35)81-100.
21. کافی، مجید.1380. فرهنگ و تعلیم و تربیت در اندیشۀ امام خمینی (ره). مجله مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی (5)187-204.
22. کاویانی، محمد. 1391. سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن. تهران: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
23. گاطع زاده، عبدالامیر و حسین اسکندری. 1396. آزمون مدل علّی افسردگی بر اساس سبک زندگی باواسطهگری سلامت اجتماعی و کیفیت زندگی. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی 8(30):123-140.
24. گرنفل، مایکل. 1398. مفاهیم کلیدی پیر بوردیو. ترجمه: محمدمهدی لبیبی. تهران: نشر افکار.
25. مالافوریس، لمبرز. 1393. چگونه اشیاء، ذهن را شکل می‌دهند؛ نظریه گیرایش مادی (درآمدی باستان‌شناختی و مردم شناختی بر فهم شناختی هنر و طراحی). ترجمه: وحید عسگرپور. تبریز: انتشارات دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
26. متقی، زهره و رضاعلی نوروزی. 1393. راهبرد آموزشی تجربۀ زیبایی‌شناختی بر مبنای اندیشه‌های معرفت‌شناسی استاد جعفری، حکمت معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 5(1):87-107.
27. محمدپور، احمد. 1390. روش تحقیق کیفی ضد روش (منطق و طرح درروش شناسی کیفی). تهران: انتشارات جامعه شناسان.
28. مرتضی، حشام. 1387. اصـول سـنتی ساخت‌وساز در اسلام. ترجمه ابوالفضل مشکینی و کیومرث حبیبی. تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
29. مصلح، علی‌اصغر. 1392. ادراکات اعتباری علامه طباطبایی و فلسفۀ فرهنگ. تهران: روزگار نو.
30. مطهری، مرتضى. ١٣٧٣. انسان در قرآن. قم: انتشارات صدرا.
31. معظمی، منوچهر و عیسی حجت. 1396. ریشه‌های گسست و گم‌گشتگی فرهنگی در معماری معاصر ایران. معماری و شهرسازی آرمان‌شهر (21):103-112.
32. مهدوی کنی، محمد سعید. 1387. مفهوم سبک زندگی و گسترۀ آن در علوم اجتماعی. مجله تحقیقات فرهنگی ایران (1): 199-230.
33. ناری قمی، مسعود. 1393. آشپزخانه مدرن و مفهوم اجتماعی-فرهنگی آن در زندگی خانوادگی قشر مذهبی ایران: نمونه موردی شهر قم. جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 5(3):145-171.
34. نیازی، محسن. 1390. رابطۀ بین سبک زندگی و میزان هویت ملی (مطالعات موردی: شهروندان شهر کاشان در سال (1389). مطالعات فرهنگی و ارتباطات (24): 129-158.
35. هال، استیوئرت. 1391. معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی. ترجمه: احمد گل محمدی. تهران: نشر نی.
36. هینیک، ناتالی. 1384. جامعه‌شناسی هنر. ترجمه عبدالحسین نیک گهر. تهران: انتشارات آگاه.

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb