ادراک طبیعت در خانه های دوره قاجار در شهر تبریز - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
دوره 6، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1400 )                   جلد 6 شماره 1 صفحات 17-1 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Reshad L. Perception of nature in Gajar-era houses in Tabriz. CIAUJ 2021; 6 (1) :1-17
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-273-fa.html
رشاد لاله. ادراک طبیعت در خانه های دوره قاجار در شهر تبریز. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1400; 6 (1) :1-17

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-273-fa.html

ادراک طبیعت در خانه های دوره قاجار در شهر تبریز
لاله رشاد*
دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران ، laleh.reshad@yahoo.com
چکیده:   (3132 مشاهده)
حضور طبیعت در فضا، ادراک و تعامل انسان با محیط را تسهیل می­سازد. هدف پژوهش حاضرنیز کشف نحوه ادراک انسان­ از طبیعت در معماری است. نمونه مورد مطالعه، خانه­های سنتی تبریز در دوره قاجار می­باشد. رویکرد پژوهش، نظرات اندیشمندان اسلامی در خصوص ادراک محیط اعم از اعتباری محیط می­باشد. در مطالعات نظری در خصوص ادراک و حضور طبیعت در خانه­های سنتی، مدلی تبیین شده، سپس مدل از طریق پیمایش با افرادی که تجربه زیسته در خانه­های سنتی را داشته­اند، تدقیق گشته­است.  تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش تحلیل معادلات ساختاری و تحلیل­محتوا می­باشد. یافته­ها در بخش نظری آشکار ساخت که انسان مطابق سطوح ادراکی خویش در مراتب حسی و وهمی مفاهیمی را اعتبار می­کند که می­تواند با ارتباط معرفتی با حقایق در مرتبه ادراک عقلی، به نتایجی واقع­بینانه دست یابد، نهایتا با گذر داده­های ادراکی از کانون قلب، انگیزش عمل فراهم می­گردد. سنجش این مساله در خانه­های سنتی تبریز در رویکردهای هماهنگی با اکوسیستم، پیوستگی با طبیعت، تشابه با طبیعت و ارتقاء طبیعت آشکار ساخت که انسان در سایه تجربه نفس بر سود و زیان مقارن با مادیت و معنای عناصر طبیعی و شبه طبیعی در مرتبه ادارک اعتباری به ادراک مطلوبی از طبیعت نائل گشته و ارتباطی تعاملی و تلفیقی با طبیعت برقرار می­سازد.­ سپس در مواجهه با رویکردهای تکمیلی منطبق بر امور معقول و اهداف غایی، کمال ادراکی انسان در محیط رقم خورده، ترکیب فهم و عاطفه در گذر زمان با تاثیر بر محیط به تولید و بازتولید بستر کمالی انسان می­انجامد.
واژه‌های کلیدی: طبیعت، معماری، انسان، ادراک، اندیشه اسلامی
متن کامل [PDF 2477 kb]   (2051 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: فرهنگ و سبك زندگي
دریافت: 1400/3/12 | پذیرش: 1400/6/4 | انتشار الکترونیک: 1400/6/30
فهرست منابع
1. اسماعیلی، محمدعلی. 1393. پژوهشی در ادراکات اعتباری در علم کلام . حکمت اسلامی 1(2): 69-97.
2. اصلانیان، یاشار، حسین ذبیحی و کمال رهبری منش. 1399. ساختارشناسی مفهوم رضایتمندی مسکن با رویکرد فلسفه پدیدارشناسی (نمونه موردی، خانه قاجاری شیخ‌الاسلام و چند مجتمع مسکونی در زنجان). هنر اسلامی 16(37):28-48.
3. افشون, غلامرضا و عزیزالله افشار کرمانی .1397. تأثیر عقل نظری بر عقل عملی در صدور رفتارهای اخلاقی از منظر ملاصدرا. پژوهش-های معرفت شناختی7(15):7-24.
4. بنی اسدی، رضا. 1395. نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبایی و تأثیرات آن در فلسفه و اخلاق. پژوهش های معرفت شناختی 5(12) :49-66.
5. پورنامداریان، تقی، شهرزاد شهدوست و علیرضا حاجیان نژاد. 1397. درک گام به گام فرایند ادراک در مکاشفه، پژوهش های ادب عرفانی 12(4):127- 154.
6. پیربابایی، حمزه، مینو قره بگلو و محمد علی کی نژاد. 1399. تبیین ساز و کار تاثیر فرهنگ بر درک خلاقیت اثر معماری با نظریات اعتباری، فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی 5(2) : 107-123.
7. تقدیر، سمانه. 1396. تبیین مراتب و فرایند ادراک انسان و نقش آن در کیفیت خلق آثار معماری بر اساس مبانی حکمت متعالیه. پژوهش های معماری اسلامی 5(1):48-67.
8. جعفری ولنی، علی اصغر. 1394. استاد مطهّری و ادراکات اعتباری علاّمه طباطبائی(ره). اندیشه علامه طباطبائی 2(2):73-98.
9. حایری، محمد رضا. 1388. خانه ، فرهنگ، طبیعت ، تهران، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی، شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی.
10. داعی پور، زینب. 1393. رابطه حضور طبیعت و افزایش حس تعلق در خانه‌های سنتی ایران. باغ نظر11(30):49-58.
11. دانشگر مقدم،گلرخ، سیدحسین بحرینی و علیرضا عینی فر.1390. تحلیل اجتماع پذیری محیط کالبدی متأثر از ادراک طبیعت در محیط انسان ساخت. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی 3(45):27-38.
12. رزمگیر، میثم و سید محمد انتظام. 1392. قوه خیال و ادراک خیالی از دیدگاه ابن سینا و سهروردی. معرفت فلسفی11(2): 27-48.
13. رضایی، مهران، مجید صادقی حسن آبادی واحمد رستم پور. 1392. تحلیل جایگاه خیال و وهم در گسترۀ ادراکات و افعال انسان از منظر صدرالمتألهین. دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی حکمت صدرایی 1(2):63-76.
14. سرمدی، صدف، آزاده شاهچراغی و لیلا کریمی فرد. 1399. فرآیند ادراک منظر بر پایه ادراکات حسی و عقلی.باغ نظر 17(88): 38-27.
15. سروش، جمال .1394. نقش عقل عملی در کمال انسان. حکمت اسلامی 2(1): 65-86.
16. شاملی، نصرالله و وحیده حداد .1390. قوه واهمه و نسبت آن با سایر قوای نفس با تاکید بر آراء ابن سینا.فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت 9(29): 19-41.
17. صابری کاخکی، سیاوش.1392.ربط کیفیات تالیفی در ادراک معماری اسلامی ایران. شهر ایرانی اسلامی 13: 73-80.
18. طباطبایی لطفی، زکیه السادات و محمد تقی پیربابایی. 1396. الگوهای ادراک و تعامل در معماری اسلامی با الهام از آراء عبدالقاهر جرجانی در بلاغت. الهیات هنر 11: 131-158.
19. علمی سولا، محمد کاظم واکرم برکاتی. 1394. تخیل در اندیشه ریکور و ملاصدرا. حکمت معاصر 6(1): 67-94.
20. فرهی فریمانی، مریم و مهدی حقیقت بین. ۱۳۹۵. واکاوی ادراک ایرانیان در مواجهه با طبیعت (مطالعه موردی، بررسی تولیدات علمی در رشته معماری منظر و حوزه هنر و معماری). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی ۶(۲۴): 33-42.
21. فیضی، محسن، فرهنگ مظفر، مهرانه رعیتی دماوندی و مریم عظیمی. 1393. مقایسه ترجیح و ادراک مردم از پارک های شهری طبیعی- ارگانیک و منظم - هندسی (نمونه موردی پارک لاله و پارک دانشجو). فصلنامه مطالعات شهری 4(13):5-16.
22. گائینی، ابوالفضل و امیر حسین زاده. 1391. رابطه اعتباریات و فناوری های نرم (بر اساس رویکرد هستی شناسی و معرفت شناسی)، روش-شناسی علوم انسانی 18(73): 151-137.
23. لنگ،جان. 1383. آفرینش نظریه معماری: نقش علوم رفتاری در محیط، ت:عینی فر، علیرضا، انتشارات دانشگاه تهران.
24. مردیها، اعظم و مرتضی حسینی شاهرودی. 1396. جایگاه هستی شناختی و نفس شناختی خیال در حکمت متعالیه. حکمت معاصر 8(3): 111-129.
25. مکی نژاد، مهدی. 1393. مرکزگرایی، تقارن و تکرار در هنرهای سنتی ایران. فصل نامه کیمیای هنر10(3) :99-108 .
26. مهمانی، رقیه، جلال نخعی و مهرداد جاویدنژاد. ۱۳۹۹. مطالعه ی تطبیقی معماری پایدار خانه های سنتی و مدرن شهر تبریز از منظر تعاملات اجتماعی، فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی ۱۳(۱): ۵۱۰-۵۳۳.
27. ندیمی، ضحی، کاظم مندگاری و علی محمدی . 1393. اطوار مرکز، تحلیلی بر مفهوم مرکز در معماری، مطالعات معماری ایران، معماری ایران 3(5): 115 -129 .
28. نصری، عبدالله .1389. تحلیل عقل نظری و عقل عملی از دیدگاه استاد حائری، فلسفه دین 7(7): 83-99.
29. نوایی، کامبیز و کامبیز حاجی قاسمی.1390. خشت و خیال: شرح معماری اسلامی ایران. تهران: سروش.
30. هاشمی، حمیدرضا .1387. نظریه ادراکات اعتباری و نتایج علمی و علمی آن. پژوهش های فلسفی 2(205):125-156.
31. هدایتی، محمد ومحمد علی شمالی. 1388. جستاری در عقل نظری و عقل عملی، معرفت فلسفی 6(3): 213-262.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb