تولید نظریه معماری براساس الگوهای رفتاری اسلامی با رجوع به منابع اصلی سنّت - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
سال 6، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1400 )                   جلد 6 شماره 1 صفحات 209-195 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Nari Ghomi M. Theory Making for Architecture Based on Behavioral Content of Essential Islamic Holy Texts. CIAUJ 2021; 6 (1) :195-209
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-271-fa.html
ناری قمی مسعود. تولید نظریه معماری براساس الگوهای رفتاری اسلامی با رجوع به منابع اصلی سنّت. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1400; 6 (1) :195-209

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-271-fa.html


دانشکده معماری، دانشگاه فنّی و حرفه ای، دانشکده پسران قم، قم، ایران ، msnarighomi@ut.ac.ir
چکیده:   (2023 مشاهده)
ساخت نظریه کالبدی منطبق با اسلام با تکیه بر الگوهای رفتاری اسلامی در قیاس با محتوای معرفتی، کمتر مورد نظر متخصصان بوده است. با توجه به خطر تأثیرپذیری از نمونه های غیردینی در ضمن رویکردهای نظری جدید، این نوشتار در کنار مطرح کردن یک بحث منطقی و تفسیری در مورد نظریات موجود و متون اسلامی اصیل، سعی دارد قابلیتهای متون اصلی سنّت اسلامی (قرآن و روایات) را بررسی و برای ارایه نظریه، مسیر رسیدن به یک نظریۀ اسلامی را بازیابی و ترسیم کند و در خلال مدل‌های ارائه شده، تفاوت ماهوی نظریه پردازی رفتاری -‌ کالبدی منطبق با اسلام را با گونه‌های پوزیتیویستی به نمایش بگذارد. به این منظور، ساختار نظری دو نمونه از تئوریهای رفتاری -‌ اجتماعی (نحو فضا به عنوان گونه ابژکتیو و مدل رفتار اجتماعی آلتمن به عنوان نمونه سوبژکتیو) با مبانی سنّت اسلامی مقایسه و ناسازی های اساسی بین آنها و مبانی مزبور ارائه شده است. یک ویژگی بنیادی رویکرد اسلام در رابطه رفتار اجتماعی با محیط کالبدی، این است که در این نگاه، نه مانند روانشناسان محیطی، متناسب کردن محیط با الگوهای رفتاری موجود، به عنوان ایدهآل تلقی می‌شود، نه تحقق هم پیوندی‌های فضای اجتماعی کشف شده از وضع موجود (در نحو فضا) و نه مانند مدرنیست‌ها، رویکرد اتوپیایی انسان محور پذیرفته می‌شود. سپس نیاز به واسطه مکان-رفتاری در متون اسلامی برای امکانپذیری ساخت نظریه، مورد بحث قرار گرفته و براساس آن، مفهوم «موقعیت تکلیفی» به عنوان واسط تئوریسازی رفتار-‌ کالبد در اسلام، معرفی شده است؛ درنهایت مدلی خاص برای نظریه معماری منطبق با تعلیمات رفتاری اسلام بر پایه منابع اصلی سنّت اسلامی، ارائه شده است.
متن کامل [PDF 2229 kb]   (954 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مفهوم سازي نظريه پردازي در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1400/2/4 | پذیرش: 1400/5/21 | انتشار الکترونیک: 1400/6/30

فهرست منابع
1. ابن بابویه، محمدبن علی‏. 1367 . من لا یحضره الفقیه. ترجمه علی اكبر غفاری‌. تهران: نشر صدوق.
2. احمدی، علی اصغر؛ زائر دارابی، علی و كریمی، یوسف.1365. روانشناسی تربیت. برای استفاده در كلاس های كارآموزی ضمن خدمت. تهران: وزارت آموزش و پرورش.
3. آلتمن، ایروین. 1382. محیط و رفتار اجتماعی: خلوت. فضای شخصی. قلمرو و ازدحام. ترجمه علی نمازیان. تهران: مركز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
4. آیتی، عبدالمحمّد. 1374. ترجمه قرآن کریم. تهران: سروش.
5. بحرینی، سید حسین. 1375. تحلیل فضاهای شهری در رابطه با الگوهای رفتاری استفاده كنندگان و ضوابطی برای طراحی. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
6. پاكزاد، جهانشاه. 1386. سیر اندیشه‌ها در شهرسازی (1): از آرمان تا واقعیت. تهران: شركت عمران شهرهای جدید.
7. راپاپورت، اموس. 1384. معنی محیط ساخته شده: رویكردی در ارتباط غیركلامی. ترجمه فرح حبیب. تهران: انتشارات شركت پردازش و برنامه ریزی شهری.
8. کلینی رازی، محمد بن یعقوب. 1365. الكافی. تهران: دار الكتب الإسلامیة.
9. كاسیرر، ارنست. 1360. فلسفه و فرهنگ. ترجمه بزرگ نادرزاد. تهران: مؤسّسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
10. گروت، لیندا و دیوید وانگ. 1384. روش های تحقیق در معماری. ترجمه علیرضا عینی فر. تهران: دانشگاه تهران.
11. لنگ، جان. 1381. آفرینش نظریه معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ترجمه علیرضا ‌عینی فر. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
12. لیدمان، سون اریك. 1387. در سایة آینده، تاریخ اندیشة مدرنیته. ترجمه سعید مقدم. تهران: نشر اختران.
13. مرتضی، هشام. 1387. اصول سنّتی ساخت و ساز در اسلام. ترجمه ابوالفضل مشكینی و كیومرث حبیبی. تهران: مركز مطالعاتی و تحقیقاتی شهر سازی و معماری.
14. ناری قمی، مسعود. 1389. مطالعه‌ای معناشناختی در باب مفهوم درونگرایی در شهر اسلامی. هنرهای زیبا (معماری و شهرسازی)43، 82-69.
15. نقره كار، عبدالحمید. 1387. درآمدی بر هویت اسلامی در معماری. تهران: وزارت مسكن و شهرسازی. دفتر معماری و طراحی شهری. نشر پیام سیما.

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb