بررسی تطبیقی چگونگی استقرار جایگاه بانوان در فضاهای عبادی ادیان ابراهیمی در دوره ی صفوی اصفهان - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
دوره 6، شماره 2 - ( دوفصلنامه 1400 )                   جلد 6 شماره 2 صفحات 49-33 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Bazmi S, Soltanzadeh H, Ghasemi Sichani M. A Comparison of the Position of Women in Worship Places of the Abrahamic Religions in the Safavid Period of Isfahan. CIAUJ 2021; 6 (2) :33-49
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-316-fa.html
بزمی شیوا، سلطان زاده حسین، قاسمی سیچانی مریم. بررسی تطبیقی چگونگی استقرار جایگاه بانوان در فضاهای عبادی ادیان ابراهیمی در دوره ی صفوی اصفهان. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1400; 6 (2) :33-49

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-316-fa.html


1- دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
2- دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران ، h72soltanzadeh@gmail.com
3- دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده:   (2178 مشاهده)
عوامل متعدد از قبیل باورهای مذهبی، فرهنگی و اجتماعی، هنجارها، ارزشهای اجتماعی و آزادیهای جنسیّتی در بستر خانواده و جامعه بر هویّت اجتماعی و فرهنگی زن و مرد و به دنبال آن رابطه بین جنسیّت و معماری اثرگذار است. تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان اهمیّت مؤلفهی باورهای فرهنگی، اعتقادی و مذهبی بر ساختار رابطه جنسیّت و فضا، به دنبال پاسخ به این پرسش است که ویژگیهای فضای معماری در اماکن مذهبی ادیان مختلف در دوره صفوی چگونه از هویت جنسیّتی، اعتقادات دینی و فرهنگی مربوط به زنان و مردان تأثیر پذیرفته است؟ به همین منظور، با گزینش سه نمونه موردی از مسجد، کلیسا و کنیسه در بافت تاریخی شهر اصفهان، تأثیر نقش مؤلفهی مذهب بر رابطهی جنسیّت و معماری و تاثیر آن بر ساختار شکلی این فضاها بررسی میشود. در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش تحقیق تفسیری تاریخی و سپس توصیفی تحلیلی به شناخت موضوع حضور در عبادتگاههای ادیان مختلف پرداخته، پس از آن با تحلیل عناصر فضایی آنها، روابط عملکردی در هر یک بررسی شده  و به کمک روش تحقیق تطبیقی، عناصر کالبدی و فضایی شامل ورودی، محل عبادت و جایگاه نشستن بانوان در هر یک از اماکن مذهبی(مسجد، کلیسا و کنیسه) با یکدیگر مقایسه شده و نشان داده شد که در کنیسههای یهودیان اصفهان گسترش قلمروهای جنسیتی، تفکیکپذیری فضاها و وجود فضای تک جنسیّتی، بسیار پررنگتر بوده و مرزهای جنسیّتی در مساجد کمرنگتر از کنیسهها میباشد. اعتقادات دینی، حریمهای فیزیکی و جنسیّتی در کلیساها را بیشتر کاهش داده است. نتیجه تحقیق نشان میدهد که باورهای فرهنگی و مذهبی بر رابطه جنسیّت و فضا تاثیرگذار بوده و تفاوت ساختارهای جنسیّتی در مذاهب گوناگون، تغییرات نمایانی در شکلگیری کالبد عبادتگاهها ایجاد میکند.
متن کامل [PDF 2658 kb]   (1480 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مطالعات تطبیقی معماری و شهرسازی در حوزه فرهنگی ایران
دریافت: 1400/8/4 | پذیرش: 1400/11/3 | انتشار الکترونیک: 1400/11/10

فهرست منابع
1. افتخاری، هانیه‌‌سادات، و حسین سلطان‌‌زاده. 1399. نقش فرهنگی محرمیت و روش های طراحی در تفکیک فضاهای زنانه و مردانه در مساجد. نامه انسان‌‌شناسی.شماره29. سال شانزدهم. پاییز و زمستان 1398. ص51-72.
2. اهری، زهرا. 1384.دو نهاد دینی یک زبان، دو بیان(مقایسه معماری شهری مسجد و کلیسا در مکتب شهرسازی اصفهان). گلستان هنر. شماره2. پاییز و زمستان 1384.
3. آراکلیان، واروژان.1393. معماری مجموعه کلیسای وانک اصفهان.فصلنامه فرهنگی ارمنیان پیمان. سال هجدهم. زمستان 1393. شماره 70. صفحه 73.
4. بیشوب، ایزابلا .1375. از بیستون تا زردکوه بختیاري. ترجمه مهراب امیري، چاپ اول،بیجا: نشر سهند.
5. پروچازکا. امجد.1373. معماری مساجد جهان. ترجمه حسین سلطان‌‌زاده. تهران: امیرکبیر.
6. پرهون، هما. 1392. نقش مذهب در شکل‌‌گیری ساختارهای شهری کهن. ماهنامه الکترونیکی سروستان، شماره 3.
7. حسن‌‌پور، مرتضی، و حسین سلطان‌‌زاده. 1398. تأثیر آیین تعزیه بر معماری بومی تکایای مازندران- طایفه اسک آمل. نشریه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، سال پانزدهم، تابستان. 34.
8. حمزه نژاد،مهدی، و سلماز آقایی. 1396. بررسی الگوی شبستان زنانه در مساجد و مصلاهای معاصر ایران بر اساس نقش سیاسی اجتماعی زن در انقلاب اسلامی. زن در فرهنگ و هنر. سال9. شماره 3. : 357-335.
9. خرمی‌‌روز ، ریحانه ، محمد منصور فلامکی، و ویدا نوروز برازجانی. 1399. تبیین آفرینش تعادل جنسیتی در فضا )نمونه موردی: مراکز خرید شهر تهران( دوفصلنامه اندیشه معماری، نشریه علمی، سال چهارم، شمارة هشتم، پاییز و زمستان 1399: 119-136.
10. دلاواله، پیترو.1371 . سفرنامه‌‌ پیترو دلاواله، ترجمه شعاع الدین شفا، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
11. دهقان، فرید. 1389. معماري اماکن مذهبی. تهران: یزدا
12. راوندي، مرتضی. 1382. تاریخ اجتماعی ایران. تهران: انتشارات نگاه. چاپ دوم.ج4.
13. سلطان‌‌زاده، حسین. 1384 .فضاهای ورودی در معماری سنتی ایران. تهران : دفتر پژوهش‌‌های فرهنگی.
14. سنگتراش، فتانه، و حسنعلی پورمند. 1398. اندیشۀ یهودیان در ایجاد کنیسه (نمونۀ موردی: محلۀ جویباره در اصفهان). مجلۀ هنر و تمدن شرق،7. 20-5،26.
15. شاردن، ژان سیاحتنامه شاردن 1372-1375 ترجمه‌‌ي اقبال یغمایی. تهران: انتشارات توس، مرکز تحقیقات رایانه‌‌اي قائمیه‌‌ اصفهان. ج4.
16. صدیق‌‌پور، رافائل،1396. معماري کنیسه‌‌های اصفهان. مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
17. صديق پور، رافائل.1387. معماري كنيساهاي اصفهان. ماهنامه ي فني - تخصصي دانش نما، سال شانزدهم، دوره‌‌ي سوم ، شماره‌‌ي پياپي 161-162.
18. فیگوئرا، دن گارسیا دسیلوا. 1363.سفرنامه‌‌ي دن گارسیا، سفیر اسپانیا در دربار شاه عباس اول. ترجمه غلام رضا سمیعی. تهران: نشرنو.
19. کاتف، فدت آفاناس یویچ، 2536. شاهنشاهی، سفرنامه کاتف،ترجمه محمد صادق همایونفرد، ویرایش عبدالعلی سیاوشی، انتشارات کتابخانه ملی ایران، تهران.
20. کارري، جووانی فرانچسکو،جملی. 1383. سفرنامه کارري. ترجمه ي عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
21. کریمیان، حسن؛ و نیکزاد، میثم. 1391. تأثیر موازین فقهی بر شکل‌‌یابی معماری و محلات مسکونی اقلیت‌‌های یهودی و مسیحی در اصفهان دورۀ صفوی. جامعه‌‌شناسی تاریخی، دورۀ 4، شمارۀ2، پاییز و زمستان224 - 193.
22. کهن، آبراهام.1382. گنجینه‌‌ای از تلمود )ترجمۀ امیر فریدون گرگانی(تهران: اساطیر.
23. ورمقانی، حسنا، و حسین سلطان‌‌زاده. 1397. نقش جنسیت و فرهنگ معیشتی در شکل‌‌گیری خانه(مقایسه خانه‌‌های قاجاری گیلان و بوشهر). معماری و شهرسازی آرمان‌‌شهر. شماره23.تابستان: 134-123.
24. ورمقانی، حسنا، حسین سلطان‌‌زاده، و سیدعطاالله طاهایی. 1397. بررسی تطبیقی تأثیر فرهنگ بر ورودی خانه‌‌های قاجاری گیلان و مازندران. معماری و شهرسازی آرمان‌‌شهر. شماره25. زمستان1397. 237-249.
25. ورمقانى، حسنا، حسین سلطان‌‌زاده، و مزین دهباشى‌‌شریف.1394. رابطه جنسیّت و فضا در عرصه‌‌هاى خصوصى و عمومى دوره قاجار. فصلنامه علمى پژوهشى باغ نظر، پژوهشکده هنر و معمارى و شهرسازى نظر، سال دوازدهم، شماره37:29 -40.
26. هنرفر، لطف‌‌الله.1344. گنجینۀ آثار تاریخی اصفهان. اصفهان: چاپخانه امامی اصفهان.
27. هوسپیان، شاهن. 1393. تاریخچه‌‌ی کلیسای وانک اصفهان (دیرآمناپر کیچ مقدس). نشریه پیمان. زمستان 1390. شماره 70.
28. هولستر،ارنست. 1354. اصفهان در یکصد و سیزده سال پیش.با شرح تصاویر.بخش نخست اصفهان. ترجمه محمد عاصمی. انتشارات فرهنگ و هنر. مرکز مردم‌‌شناسی ایران.

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb