شناخت فرآیند ارزیابی رضایتمندی در محیط‌های مسکونی - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
دوره 9، شماره 2 - ( دوفصلنامه 1403 )                   جلد 9 شماره 2 صفحات 134-113 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Chegeni F, Afshari M. Exploring the methodology of evaluating residential satisfaction. CIAUJ 2024; 9 (2) :113-134
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-584-fa.html
چگنی فرهاد، افشاری محسن. شناخت فرآیند ارزیابی رضایتمندی در محیط‌های مسکونی. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1403; 9 (2) :113-134

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-584-fa.html

شناخت فرآیند ارزیابی رضایتمندی در محیط‌های مسکونی
فرهاد چگنی1 ، محسن افشاری*2
1- گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
2- گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران ، m.afshary@aui.ac.ir
چکیده:   (524 مشاهده)
معماری با هدف ارتقای محیط زندگی ساکنان، توجه ویژه ای به بهبود کیفیت محیط های مسکونی دارد. ارزیابی رضایتمندی از محیط های مسکونی نیز به منظور بهبود کیفیت زندگی و ارتقا رضایت ساکنان از محیط سکونت شان انجام می گیرد. در واقع، شناخت صحیح رویکرد رضایتمندی در محیط های مسکونی، مستلزم درک چیستی ماهیت فرآیند ارزیابی رضایتمندی به عنوان یک رویکرد عینی- ذهنی و مؤلفه های تأثیرگذار بر آن است. هدف پژوهش پیش رو، شناخت تأثیرات مؤلفه های مؤثر در فرآیند ارزیابی رضایتمندی بر پایۀ مؤلفه های عینی (تجربه تغییرات کالبدی محیط توسط ساکنان) و ذهنی (واکنش های عاطفی ساکنان نسبت به تغییرات) در قالب یک چارچوب مفهومی است. رویکرد پژوهش حاضر، کیفی است. در این رویکرد ضمن مطالعۀ اسناد کتابخانه ای از مصاحبه های نیمه ساختار یافته با متخصصان روانشناسی محیط بهره گرفته شده و به تبیین مؤلفه های مؤثر در فرآیند ارزیابی رضایتمندی، تأثیرات آ‏ن‏ها و ارتباط مؤلفه ها با یکدیگر در قالب چارچوب فرآیند ارزیابی رضایتمندی پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ارزیابی رضایتمندی مسکونی فرآیندی است که بر پایۀ دریافت تجربه تغییرات کالبدی ساکنان و واکنش های عاطفی آ‏ن‏ها به این تغییرات، ضمن توجه به ویژگی ها و تفاوت های فردی صورت می گیرد. دریافت تجربه کالبدی ساکنان بر گرفته از مؤلفه های قابلیت محیط، خودگستردگی و اهمیت محیط زندگی است که موجب شکل گیری اولیه چارچوب ذهنی ساکنان می شود. واکنش های عاطفی ساکنان به تغییرات به وجود آمده در محیط، سبب ایجاد نقاط لنگرگاهی جدید ذهنی و انطباق با شرایط جدید در ساکنان می شود که در نهایت، رفتار ساکنان در محیط را تغییر می دهد و به رضایتمندی آ‏ن‏ها از محیط مسکونی منتهی می شود
واژه‌های کلیدی: رضایتمندی مسکونی، تجربه کالبدی، ارزیابی عاطفی، ویژگی‌های فردی
متن کامل [PDF 966 kb]   (29 دریافت)    
نوع مطالعه: مروری | موضوع مقاله: مفهوم سازي نظريه پردازي در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1403/6/22 | پذیرش: 1403/9/4 | انتشار الکترونیک: 1403/10/8
فهرست منابع
1. Abidin, N. Z., Abdullah, M. I., Basrah, N., & Alias, M. N. (2019, November). Residential satisfaction: Literature review and a conceptual framework. In IOP conference series: Earth and environmental science, 385(1): 20-40. [DOI:10.1088/1755-1315/385/1/012040]
2. Abizadeh, S. (2023). Investigating Pedestrian Criteria to Improve the Quality of Urban Space with Historical-Cultural Focus (Case Study: Esfaris Pedestrian Passage in the Historical Context of Ardebil City). Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal, 8(1):, 139-159.
3. Aigbavboa, C., & Thwala, W. (2016). A Notional Appraisal of the Bases of housing satisfaction. International Journal for Housing Science & Its Applications, 40(2): 39-65.
4. Afshari, Mohsen. (2022). "The Components of the Meanings of Dwelling and its Spatial Organization." Journal of Iranian Architecture Studies. 9(17): 237-251, [in Persian].
5. Amérigo, M., & Aragones, J. I. (1997). A theoretical and methodological approach to the study of residential satisfaction. Journal of environmental psychology, 17(1):, 47-57. [DOI:10.1006/jevp.1996.0038]
6. Aminian, L. (2019). Modelling and measuring quality of urban life: Housing, neighbourhood, transport and job. Phd Thesis, Technische Universiteit Eindhoven.
7. Aragonés, J. I., Amérigo, M., & Pérez-López, R. (2017). Residential satisfaction and quality of life. Handbook of environmental psychology and quality of life research: 311-328. [DOI:10.1007/978-3-319-31416-7_17]
8. Aslanian, Y., Zabihi, H., & Rahbarimanesh, K. (2020). Structuralism of the Concept of Housing Satisfaction with the Approach of Phenomenological Philosophy; (Case study, Qajar House of Shaykh al-Islam and Several Residential Complexes in Zanjan). Islamic Art Studies, 16(37): 28-46, [in Persian].
9. Barzegaran, M. (2020). Evaluating the impact of neighborhood attributes on residents' place attachment (Doctoral dissertation, Queensland University of Technology).
10. Belk, R. W. (1988). Possessions and the extended self. Journal of consumer research, 15(2): 139-168. [DOI:10.1086/209154]
11. Bonaiuto, M., Fornara, F., & Bonnes, M. (2006). Perceived residential environment quality in middle-and low-extension Italian cities. European Review of Applied Psychology, 56(1): 23-34. [DOI:10.1016/j.erap.2005.02.011]
12. Bonaiuto, M., & Bonnes, M. (2003). Residential satisfaction in the urban environment within the UNESCO-MAB Rome Project. In Residential environments: Choice, satisfaction, and behavior (pp. 101-133).
13. Broto, V. C., Burningham, K., Carter, C., & Elghali, L. (2010). Stigma and attachment: performance of identity in an environmentally degraded place. Society and Natural Resources, 23(10): 952-968. [DOI:10.1080/08941920802705776]
14. Brody, S., Highfield, W.E., & Alston, L. (2004). Does Location Matter? Measuring Environmental Perceptions of Creeks in Two San Antonio Watersheds. Journal of Environment and Behavior, 36(2): 223-250. [DOI:10.1177/0013916503256900]
15. Canter, D. (1977). The Psychology of Place.
16. Carmona, M., Heath, T., Tiesdell, S., & Taner, O. (2010). Public Places, Urban Spaces: The Dimensions of Urban Design, London::Routledge.
17. Casakin, H., & Billig, M. (2009). Effect of settlement size and religiosity on sense of place in communal settlements. Environment and behavior, 41(6), 821-835. [DOI:10.1177/0013916508329944]
18. Charkhchian, M. (2019). Comparative Study on Housing Satisfaction in Different Communities Case studies: Ferdosi, Daneshgah and Poonak communities in Qazvin. Journal of Geography and Planning, 23(67): 109-128, [in Persian].
19. Dekker, Karien, Sjoerd De Vos, Sako Musterd, and Ronald Van Kempen.(2011). "Residential satisfaction in housing estates in European cities: A multi-level research approach." Housing Studies:, 26(4): 479-499. [DOI:10.1080/02673037.2011.559751]
20. Dror, I. E., & Harnad, S. (2008). Cognition distributed: How cognitive technology extends our minds (Vol. 16). John Benjamins Publishing. [DOI:10.1075/bct.16]
21. Dwyer, L., Chen, N., & Lee, J. (2019). The role of place attachment in tourism research. Journal of Travel & Tourism Marketing, 36(5): 645-652. [DOI:10.1080/10548408.2019.1612824]
22. Ghosh, S. (2006). Residential Differentiation. Mobility and Satisfaction.
23. Gu, H., & Ryan, C. (2008). Place attachment, identity and community impacts of tourism-the case of a Beijing hutong. Tourism management, 29(4): 637-647. [DOI:10.1016/j.tourman.2007.06.006]
24. Hull IV, R. B. (1992). Image congruity, place attachment and community design. Journal of Architectural and Planning Research: 181-192.
25. Johnson, A. (2018). Visualization Techniques, Human Perception and The Built Environment. Built Environment Research Papers, 2(2): 93-103.
26. Kabisch, S., Poessneck, J., Soeding, M., & Schlink, U. (2022). Measuring residential satisfaction over time: results from a unique long-term study of a large housing estate. Housing Studies, 37(10): 1858-1876. [DOI:10.1080/02673037.2020.1867083]
27. Källström, L., & Hultman, J. (2019). Place satisfaction revisited: residents' perceptions of "a good place to live". Journal of Place Management and Development, 12(3): 274-290. [DOI:10.1108/JPMD-07-2017-0074]
28. Kazemi, A., & Behzadfar, M. (2013). Recognizing the System of Environmental Meanings in Historical Environments with an Emphasis on Social Developments. Journal of Urban Studies, 2(6): 75-87, [in Persian].
29. Keall, M., Baker, M. G., Howden-Chapman, P., Cunningham, M., & Ormandy, D. (2010). Assessing housing quality and its impact on health, safety and sustainability. Journal of Epidemiology & Community Health, 64(9): 765-771. [DOI:10.1136/jech.2009.100701]
30. Kim, J., & Kaplan, R. (2004). Physical and psychological factors in sense of community: New urbanist Kentlands and nearby Orchard Village. Environment and behavior, 36(3): 313-340. [DOI:10.1177/0013916503260236]
31. Lang, J. (2007). Creating Architectural Theory: The Role of the Behavioral Sciences in Environmental Design, lated )A.R. Einifar, Trans. Tehran: University of Tehran Press.
32. Li, B., Jin, C., Jansen, S. J., van der Heijden, H., & Boelhouwer, P. (2023). Understanding the relationship between residential environment, social exclusion, and life satisfaction of private renters in Shenzhen. Journal of Housing and the Built Environment, 38(4): 2449-2472. [DOI:10.1007/s10901-023-10049-7]
33. Maier, J. R., Fadel, G. M., & Battisto, D. G. (2009). An affordance-based approach to architectural theory, design, and practice. Design Studies, 30(4): 393-414. [DOI:10.1016/j.destud.2009.01.002]
34. Mahachi, J. (2021). Development of a construction quality assessment tool for houses in South Africa. Acta Structilia, 28(1): 91-116. [DOI:10.18820/24150487/as28i1.4]
35. Mohajer, E., Azemati, H., & Movahed, K. (2021). Dimensions Affecting Self-Actualization in Residential Complexes from the Perspective of Experts. Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal, 6(2): 191-210. [DOI:10.52547/ciauj.6.2.191]
36. Motalebi, G. H. (2006). A human-based approach to form-making principles of urban spaces.
37. Mridha, M. (2023). Looking through the Models: A Critical Review of Residential Satisfaction. Buildings, 13(5), 1183. [DOI:10.3390/buildings13051183]
38. Nadoomi, R., Sharghi, A., Saleh Sedghpour, B., & Sheybani, M. (2022). Reconstruction, Reliability, Validity and Normalization of Abbreviated Form of Residential Satisfaction Assessment Tool. Journal of Sustainable Architecture and Urban Design, 10(2): 1-16, [in Persian]. [DOI:10.1186/s40494-022-00783-6]
39. Nasar, J.L. (1998). The Evaluative Image of the City, Thousand Oak, CA:Sage.
40. Nasar, J.L. (2011). Environment Psychology and Urban Design, In:Companion to Urban Design, Edited by Tridib Banerjee, London: Routledge.
41. Neisser, U. (2003). Cognitive Psychology, In: The History of Psychology: Fundamental Questions, New York: Oxford University Press.
42. Pendar, H., & Zekavat, K. (2017). Rethinking In The Residential Environment's Physical Changes' Pace From Resident's Point Of View A Case Study In Niavaran Neighborhood, Tehran, Iran. The Monthly Scientific Journal Of Bagh-e Nazar, 13(45): 27-42, [In Persian].
43. Peng, J., Strijker, D., & Wu, Q. (2020). Place identity: How far have we come in exploring its meanings?. Frontiers in psychology, 11, 294. [DOI:10.3389/fpsyg.2020.00294]
44. Pour Ahmad, A., Ghorbani, R., Farhadi, E., & Doorudinia, A. (2016). A Comparative Evaluation of Life Quality in Residential Neighborhoods, (Case Study: Kamyaran City). Geographical Urban Planning Research (GUPR), 4(4): 519-548.
45. Pourdehimi, Shahram & Nourtaghani, Abdolmajid. (2013). Housing and Identity Study on the mechanisms of interaction between dweller's identity and residential environment. JHRE. 32(141): 3-18, [in Persian].
46. Qu, H., Kim, L. H., & Im, H. H. (2011). A model of destination branding: Integrating the concepts of the branding and destination image. Tourism management, 32(3): 465-476. [DOI:10.1016/j.tourman.2010.03.014]
47. Rafieian, M., Ajilian, S., & Ahgasafari, A. (2016). Principles, dimensions and variables concerning the residential satisfaction in Mehr housing project (the case study of Mehregan town). Motaleate Shahri, 5(19): 27-36. [in Persian].
48. Rapoport, A. (2005). Culture Architecture and Design Lock Science. USA: Publishing Company. Inc. Chicago.
49. Reshad, L. (2021). Perception of nature in Gajar-era houses in Tabriz. Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal, 6(1): 1-17. [DOI:10.52547/ciauj.6.1.1]
50. Rezaei Khaboushan, R., & Nemati Mehr, M. A. (2021). Spatial Planning to Improve the Quality of the Housing Environment based on an Assessment of Residents' Satisfaction; Case Study Hesa Mehr Housing, Pardis New Town. Soffeh, 31(3): 79-96, [in Persian]. [DOI:10.52547/sofeh.31.3.79]
51. Rönn, M. (2011). Architectural Quality in Competitions: A dialogue based assessment of design proposals. FORMakademisk, 4(1): 100-115. [DOI:10.7577/formakademisk.130]
52. Russell, J. A., & Lanius, U. F. (1984). Adaptation level and the affective appraisal of environments. Journal of Environmental Psychology, 4(2): 119-135. [DOI:10.1016/S0272-4944(84)80029-8]
53. Salama, A. M., Salingaros, N. A., & MacLean, L. (2023). A multimodal appraisal of Zaha Hadid's Glasgow Riverside Museum-criticism, performance evaluation, and habitability. Buildings, 13(1): 173-198 [DOI:10.3390/buildings13010173]
54. Santos, M.P (2009). Perceptions of the Built Environment in Relation to Physical Activity in Portuguese adolescents. Journal of Health & Place, 15(7): 548-552 [DOI:10.1016/j.healthplace.2008.08.006]
55. Sakariyau, J. K., Muhammad, S. M., Bello, M. U., Aliyu, A. A., & AbdulRazak, R. (2023). Socio-Economic Characteristics of Households Determining Housing Satisfaction in Bauchi Metropolis, Bauchi State, Nigeria. International Journal of Real Estate Studies, 17(1): 59-69. [DOI:10.11113/intrest.v17n1.318]
56. Smrke, U., Blenkuš, M., & Sočan, G. (2018). Residential satisfaction questionnaires: A systematic review. Urbani izziv, 29(2): 67-82. [DOI:10.5379/urbani-izziv-en-2018-29-02-001]
57. Strauss, A., & Corbin, J. (2018). Basics of Qualitative Research; Techniques and Stages of Grounded Theory Generation. Translated by Ibrahim Afshar, Ney Publications, [in Persian].
58. TaherTolo Del, M., M., J., & sadat, S. A. (2020). The Effect of Mental, Behavioral and Physical Factors of Sense of Place on Residential Satisfaction. Journal of Sustainable Architecture and Urban Design, 8(1): 165-182, [in Persian].
59. Teck-Hong, T. (2012). Housing satisfaction in medium-and high-cost housing: The case of Greater Kuala Lumpur, Malaysia. Habitat International, 36(1): 108-116. [DOI:10.1016/j.habitatint.2011.06.003]
60. Thorleifsdottir, K. (2008). Neighborhood design: Associations between suburban neighborhood morphology and children's outdoor, out-of-school, physical activities. North Carolina State University.
61. Twigger-Ross, C. L., & Uzzell, D. L. (1996). Place and identity processes. Journal of environmental psychology, 16(3): 205-220. [DOI:10.1006/jevp.1996.0017]
62. Van Poll, R. (1997). The Perceived Quality of the Urban Residential Environment A MultiAttribute Evaluation. PhD Dissertation, Gronigen University.
63. Vischer, Jacqueline C. (2008). "Towards a user-centred theory of the built environment." Building research & information, 36(3): 231-240. [DOI:10.1080/09613210801936472]
64. Wang, D., & Wang, F. (2016). Contributions of the usage and affective experience of the residential environment to residential satisfaction. Housing Studies, 31(1): 42-60. [DOI:10.1080/02673037.2015.1025372]
65. Williams, D. R., & Roggenbuck, J. W. (1989, October). Measuring place attachment: Some preliminary results. In NRPA symposium on leisure research, San Antonio, TX (Vol. 9).
66. Wynveen, C. J., Schneider, I. E., Cottrell, S., Arnberger, A., Schlueter, A. C., & Von Ruschkowski, E. (2017). Comparing the validity and reliability of place attachment across cultures. Society & Natural Resources, 30(11): 1389-1403. [DOI:10.1080/08941920.2017.1295499]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb