بازنمایی معناهای فضاهای شهری اردبیل دورۀ صفویه با نظریۀ فرهنگی هال - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
سال 4، شماره 1 - ( بهار و تابستان 1397 )                   جلد 4 شماره 1 صفحات 14-1 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Pirbabaei M T, Nejad Ebrahimi A, Abizadeh S. Representing the Meaning of Urban Spaces in Ardabil in the Safavid Era Through Hall’s Cultural Approach. CIAUJ 2018; 4 (1) :1-14
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-213-fa.html
پیربابائی محمدتقی، نژادابراهیمی احد، ابی زاده سامان. بازنمایی معناهای فضاهای شهری اردبیل دورۀ صفویه با نظریۀ فرهنگی هال. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1397; 4 (1) :1-14

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-213-fa.html

بازنمایی معناهای فضاهای شهری اردبیل دورۀ صفویه با نظریۀ فرهنگی هال
محمدتقی پیربابائی* 1، احد نژادابراهیمی2 ، سامان ابی زاده2
1- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران ، pirbabaei@tabriziau.ac.ir
2- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
چکیده:   (4927 مشاهده)
فرهنگ هر شهر هم الگوی پدیداری شهر است و هم حامل حال‏‌وهوا و فضای معنایی است که شهر در درون آن توسعه و تحول می‏‌یابد. از این رو فرهنگ شهر عبارت است از نظام معنا یا نمادهای معنادار و یا معانی نمادین و الگوی کالبدی آن. بنابراین راهبرد اساسی در شناسایی فرهنگ شهری، توجه به انواع یا اشکال گوناگون فضاهای شهری و معانی و مفاهیم آن‌هاست. در این راستا، مطالعۀ فرهنگی شهرهای تاریخی زمینۀ مناسبی جهت درک تحولات تاریخی و دگردیسی شهر و شناخت فرهنگ شهرسازی جامعه می‌‏باشد. شهر اردبیل از شهرهای تاریخی مهم است که در دورۀ صفویه به غنای فرهنگی خاصی رسیده و نقش مهمی در فرهنگ شهرسازی آن دوره ایفا نموده است. لذا شناخت کامل مراحل تکوین و تکامل فضاهای شهر، همچنین ارتباط بازنمایی معنا و فرهنگ در این دوره ضروری به نظر می‏‌رسد. پژوهش حاضر با روش اکتشافی- اسنادی و با استفاده از مدار فرهنگی استوارت هال، با هدف بررسی بازنمایی معناهای فضاهای مهم شهری اردبیلِ دورۀ صفویه جهت دستیابی به الگوی فرهنگی آن انجام شده است. یافته‏‌های پژوهش نشان می‌‏دهد که بقعۀ شیخ صفی‏‌الدین به دلیل قداست معنایی، به شهر هویت مقدس بخشیده و بازار به عنوان ستون فقرات شهر دلالت بر مکنت آن داشته و همچنین جمعه مسجد نیز یکپارچگی مکانی- معنایی شهر را بازنمایی می‏‌کرده است. نتیجۀ پژوهش حاکی از آن است که بازنمایی معانی فضاهای شهر اردبیل در دورۀ صفویه پیوند تنگاتنگی با مناسبات قدرت داشت و فرهنگ شهر بر اساس نظام دینی مبتنی بر مشروعیت حکومت شیعی صفویه نمود پیدا کرده بود.
واژه‌های کلیدی: بازنمایی معنا، نظریۀ فرهنگی هال، شهر اردبیل دورۀ صفویه، بقعۀ شیخ صفی، بازار، جمعه مسجد.
متن کامل [PDF 1106 kb]   (2687 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مفهوم سازي نظريه پردازي در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1397/11/11 | پذیرش: 1397/11/11 | انتشار الکترونیک: 1397/11/11
فهرست منابع
1. جامعی، بیوک. 1372. آثار و ابنیه تاریخی اردبیل. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
2. درانی، کمال. 1380. تاریخ آموزش و پرورش ایران قبل و بعد از اسلام. تهران: سمت.
3. رستم‌زاده، یاور، محمد رنج‏آزمای آذری، سید مجید نادری، منصور یگانه، و هادی محمودی‏نژاد. 1389. روش‌های ارزیابی رفتارهای شهروندی در فضاهای شهری در رویکرد فراتحلیل. فصلنامۀ علوم و تکنولوژی محیط زیست 12 (3): 175-190.
4. رضازاده اردبیلی، مجتبی، و لیلا پیغامی. 1388. رهیافتی حاصل از شناخت شهر سنتی به منظور ارائه الگوی مداخله در بافت (مطالعه موردی: اردبیل). نشریۀ هنرهای زیبا 38: 73-84.
5. زینالی اناری، محمد. 1393. پدیدارشناسی بقعه شیخ صفی‏الدین اردبیلی. در مجموعه مقالات شیخ صفی‏الدین اردبیلی در آئینه عرفان هنر و سیاست، به کوشش سید سلمان صفوی، 381-414. تهران: آکادمی مطالعات ایرانی لندن.
6. سلطان‌زاده، حسین. 1386. بازارهای ایرانی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
7. شهبازی شیران، حبیب. 1394. تحلیل اجزاء و عناصر معماری جمعه مسجد اردبیل. تبریز: مؤسسۀ مطبوعاتی رعد.
8. صفری، بابا. 1371. اردبیل در گذرگاه تاریخ. ج 1-3. اردبیل: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.
9. عبدی‌بیگ نویدی شیرازی، زین‏العابدین. 1390. صریح‌الملک؛ وقف‏نامه بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی. تهران: معاونت فرهنگی اوقاف و امور خیریه.
10. فاضلی، نعمت‌الله. 1393. تاریخ فرهنگی ایران مدرن. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
11. ---. 1394. فرهنگ شهر، چرخش فرهنگی در گفتمان‌های شهری. تهران: انتشارات تیسا.
12. فلور، ویلم. 1987. اصناف. ترجمۀ فرخ یزدانی. 1388. نامه انجمن 35-36: 91-112.
13. کنبی، شیلا. 2002. هنر و معماری صفویه. ترجمۀ مزدا موحد. 1388. تهران: فرهنگستان هنر.
14. ميرزايي، حسين، و پروين امين. 1389. مطالعات فرهنگي و صورتبندي دوگانه نظري- روش‌شناختي در بازنمايي ديگري. برگ فرهنگ 22: 8-23.
15. ميرمقتدايي، مهتا. 1383. معيارهاي شناخت هويت کالبدي شهرها. نشریه هنرهاي زيبا19: 29-38.
16. ولایتی، علی‏اکبر. 1375. تاریخ روابط خارجی ایران در عهد شاه اسماعیل صفوی. تهران: مؤسسۀ چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
17. هال، استوارت. 1997. معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی. ترجمۀ احمد گل‏محمدی. 1391. تهران: نشر نی.
18. یوسفی، حسن، و ملکه ‌گلمغانی‌زاده اصل. 1390. روضه‌ وحید آفاق: گذری بر تاریخ و هنر بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی. اردبیل: انتشارات یاوریان.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb