سال 4، شماره 1 - ( بهار و تابستان 1397 )
جلد 4 شماره 1 صفحات 40-27 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ghasri M A, Mirgholami M, Hojjat E. An Analysis of Visiting Users’ Readings of the Relation between Form and Symbolism in Different Types of Contemporary Mosques in Tabriz based on Shiite Jurisprudential Decrees. CIAUJ 2018; 4 (1) :27-40
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-215-fa.html
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-215-fa.html
قصری محمدعلی، میرغلامی مرتضی، حجت عیسی. تحلیل خوانش مخاطبان از گونه های مختلف مساجد معاصر تبریز از دیدگاه فرم و نماد و با معیار احکام فقهی شیعی. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1397; 4 (1) :27-40
محمدعلی قصری1 
، مرتضی میرغلامی 
1، عیسی حجت2
، مرتضی میرغلامی 1، عیسی حجت2
1- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2- دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2- دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده: (3541 مشاهده)
مقولۀ خوانش مخاطبان از مساجد معاصر ایران در ادبیات نظری معاصر کشورمان، امری کمترشناختهشده است و اهمیت بنای مسجد در مقام یکی از سمبلهای معماری اسلامی ایران، حساسیت ویژه‌ای به این حوزه میبخشد. در خوانش مخاطبان از دریچۀ رابطۀ فرم و نماد، به بنای مسجد بهمثابۀ آمیخته‌ای از کالبد و معنا نگریسته میشود. امروزه، گاه شاهد ظهور مساجدی هستیم که خوانش مشترکی از آنها بین مخاطبان وجود ندارد؛ لذا تحلیل چگونگی خوانش میتواند در معرفی این فرایند، مؤثر باشد. جهتگیری کلی پژوهش، بر اساس هدف، از نوع تحقیقات بنیادی است و ماهیت و روش این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است. با استفاده از منابع مکتوب، مدلی برای خوانش مساجد معاصر به دست آمد و در بخش میدانی و ارزیابی خوانش مخاطبان، از نُه مسجد متنوع که از میان 180 مسجد معاصر تبریز انتخاب شده بودند، استفاده گردید. از ابزار پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده برای تقرب به اهداف پژوهش استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد در خوانش مساجد معاصر، علاوه بر عناصری چون گنبد و مناره، مفاهیم فرامادّی مانند آرامش روحی و معنویت نیز نقش مهمی دارند. به نظر می‌رسد در احکام فقهی شیعی، به عنوان معیار تحلیل خوانش برای سنجش برخی از عوامل دخیل در خوانش مانند، سبک، آرایه، مناره و محراب، سنجههایی ارائه شده باشد و وجود برخی عناصر از جمله گنبد و ایوان، هر چند با معیارهای مذکور قابل سنجش نیستند، برای فهم و خوانش بهتر معانی در مساجد معاصر ضروری به نظر می‌رسند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
شناسايي شكل زندگي مبتني بر سه مولفه کالبد، سبک زندگی و مفاهیم - معانی
دریافت: 1397/11/11 | پذیرش: 1397/11/11 | انتشار الکترونیک: 1397/11/11
دریافت: 1397/11/11 | پذیرش: 1397/11/11 | انتشار الکترونیک: 1397/11/11
فهرست منابع
1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین. 1379. ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام. تهران: طرح نو.
2. بلخاری قهی، حسن. 1384. جایگاه کیهانشناختی دایره و مربع در معماری قدسی. نشریه هنرهای زیبا 24: 5-14.
3. بمانیان، محمدرضا، محمدرضا پور جعفر، فریال احمدی، و علیرضا صادقی. 1389. بازخوانی هویت معنوی و انگاره‌های قدسی در معماری مساجد شیعی. فصلنامه علمی پژوهشی شیعه‌شناسی 37: 37-70.
4. جوادی آملی، عبدالله. 1388. تفسیر تسنیم. قم: نشر اسراء.
5. حمزه‌نژاد، مهدی. 1390. اصول مفهومی و کاربردی در طراحی بناهای مذهبی در نگرش شیعه نمونه مورد بررسی: تفاوتهای مفهومی در طراحی مسجد، مزار و مصلی. پایان‌نامۀ دکتری، دانشگاه علم و صنعت ایران.
6. دباغ، امیر مسعود، و سید مصطفی مختاباد امرائی. 1392. چارچوبی نوین برای خوانش مساجد تهران معاصر. نشریه نقش جهان 4 (2): 22-35.
7. رحیمی، محمد. 1391. الزامات طراحی مسجد. ارومیه: نشر معمار.
8. رئیسی، محمدمنان. 1392. معناشناسی در آثار معماری برای ارتقاء طراحی مساجد پژوهش موردی: معناپردازی (از بعد هندسی- فضایی) در مساجد معاصر تهران. پایان‌نامۀ دکتری، دانشگاه علم و صنعت ایران.
9. رئیسی، محمدمنان، و عبدالحمید نقره‌کار. 1393. ارزیابی هندسی فضایی مساجد معاصر تهران با استفاده از تحلیل مضمونی متون دینی. فصلنامه پژوهش‌های معماری اسلامی 1 (4): 30-46.
10. زرگر، اکبر، حمید ندیمی، و رافونه مختارشاهی. 1386. راهنمای معماری مسجد. تهران: شرکت گرافیک دید.
11. شاطریان، رضا. 1390. تحلیل معماری مساجد ایران. تهران: نشر نوپردازان.
12. صاحبمحمدیان، منصور. 1385. معماری مسجد از مفهوم تا مصداق (طراحی مسجد کوی دانشگاه تهران). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
13. فلاحت، محمدحسین. 1383. نقش طرح کالبدی در حس مکان: مقایسه حس مکان پنج مسجد معاصر با طرح سنتی نوآورانه در تهران. پایان‌نامۀ دکتری، دانشگاه تهران.
14. فلامکی، محمدمنصور. 1391. اصلها و خوانش در معماری ایرانی. تهران: نشر فضا.
15. گرابار، اولگ. 1973. شکل‌گیری هنر اسلامی. ترجمۀ مهرداد وحدتی دانشمند. 1379. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
16. گروت، لیندا، و دیوید وانگ. 2002. روش‌های تحقیق در معماری. ترجمۀ علیرضا عینی‌فر. 1384. تهران: دانشگاه تهران.
17. طباطبایی، سید محمدحسین. 1371. المیزان فی تفسیر القران. تهران: اسماعیلیان.
18. ---. 1356. المیزان فی تفسیر القران. تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
19. لنگ، جان. 1987. آفرینش نظریه معماری، نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ترجمۀ علیرضا عینی‌فر. 138۳. تهران: دانشگاه تهران.
20. موظف رستمی، محمدعلی، سهیل سهیلی، و داود نوری علویجه. 1393. استانداردها و ضوابط طراحی، برنامه‌ریزی، ساخت و نگهداری مساجد در جمهوری اسلامی ایران و کشور پادشاهی عربستان سعودی. تهران: پرهیب.
21. نقره‌کار، عبدالحمید. 1387. درآمدی بر هویت اسلامی در معماری. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
22. نوربرگ شولتز، کریستین. 1975. معنا در معماری غرب. ترجمۀ مهرداد قیومی بیدهندی. 1386. تهران: فرهنگستان هنر.
23. وصفی، محمدرضا. 1378. از فهم دلالتها تا فهم مکانیسم فهم (از هرمنوتیک تا نشانه‌شناسی). نامه فرهنگ 34: 172-187.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
