بازتاب مفهوم خاطرۀ جمعی در تاریخ‌نگاری معماری - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
دوره 5، شماره 2 - ( دوفصلنامه 1399 )                   جلد 5 شماره 2 صفحات 15-1 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Soltani M. The Reflection of Collective Memory in Architectural Studies. CIAUJ 2020; 5 (2) :1-15
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-261-fa.html
سلطانی مهدی. بازتاب مفهوم خاطرۀ جمعی در تاریخ‌نگاری معماری. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1399; 5 (2) :1-15

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-261-fa.html

بازتاب مفهوم خاطرۀ جمعی در تاریخ‌نگاری معماری
مهدی سلطانی*
دانشکده هنر و معماری دانشگاه بناب، بناب، ایران ، mahdisoltani@ubonab.ac.ir
چکیده:   (7122 مشاهده)
امروزه مطالعات میان رشته‌ای جایگاه مهمی در ادبیات مطالعات معماری یافته‌است. یکی از مفاهیم جدید مطرح شده در حوزۀ تاریخ‌نگاری و علوم اجتماعی «خاطرۀ جمعی» است. خاطرات‌جمعی وقایع و رویدادهایی است که توسط افراد در یک چارچوب اجتماعی و در تعامل با گروه، تجربه شده است. خاطرۀ جمعی به مسئله هویت و تعلق اجتماعی گره خورده و با مفهوم مکان هم‌پیوند است. هدف این پژوهش شناخت وجوه مختلف مفهوم خاطرۀ جمعی و نسبت آن با حوزه‌های مختلف مطالعات معماری و بررسی امکان و کیفیت بهره‌گیری از این مفهوم در تاریخ‌نگاری معماری است. براین‌اساس، متون مختلف با روش تفسیری مطالعۀ اکتشافی شده و با استدلال منطقی، روابطی میان این مفهوم و حوزه‌های مطالعاتی مختلف ارائه شده است. از این مفهوم می‌توان در نحله‌های مختلف مطالعات معماری نظیر مطالعه دربارۀ بناهای مذهبی، تدابیر ایجاد خاطرات در مکان‌ها، طراحی فضاهای یادمانی و مطالعه دربارۀ طراحی فضاهای شهری بهره برد. نسبت این مفهوم و معماری را می‌توان از مسیر منابعی چون منابع نوشتاری، منابع تصویری و منابع شفاهی جستجو کرد و خاطرات‌جمعی را چون بُعد مهم و ارزشمندی از مکان و آثار معماری مطالعه کرد. از مفهوم خاطرۀ جمعی می‌توان در مطالعۀ موضوعاتی چون هویت و احساس تعلق در شهرها بهره برد. همچنین با رجوع به خاطرات‌جمعی می‌توان شناخت بهتری از سیاق پدید آمدن و ماندگاری بعضی از آثار معماری و به خصوص بناهای یادمانی به دست آورد. بناهای مذهبی و فضاهای عمومی دیگر در شهرها، محل شکل‌گیری و محمل ماندگاری بسیاری از خاطرات‌جمعی هستند و می‌توان از مسیر مطالعۀ خاطرات‌جمعی وجوه بیشتری از بستر آفرینش و ادامۀ حیات آن¬ها را فهمید و تصور کامل‌تری از معماری این فضاها به دست آورد.
واژه‌های کلیدی: خاطره جمعی، مطالعات معماری، مکان، هویت و احساس تعلق
متن کامل [PDF 1403 kb]   (1871 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مفهوم سازي نظريه پردازي در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1399/6/15 | پذیرش: 1399/9/20 | انتشار الکترونیک: 1399/11/28
فهرست منابع
1. اسمعیلیان، سحر، و احسان رنجبر. 1392. بررسی تطبیقی مؤلفه‏های مؤثر بر شکل‏گیری و انتقال خاطرات‌جمعی در فضاهای عمومی شهری نمونه موردی: تهران، میدان تجریش، میدان بهارستان و میدانچه تئاتر شهر. فصلنامه آرمانشهر (6) 11: 181-194.
2. ترکاشوند، عباس، حیدر جهانبخش، مریم کریمی نژاد. 1396. بازشناسی مؤلفه‏های تأثیرگذار بر شکل گیری هویت و خاطره جمعی در فضاهای شهری پیرامون پل های تاریخی. دو فصلنامه معماری و شهرسازی ایران (8) 1: 5-14.
3. حبیبی، سیدمحسن. 1378. فضای شهری، حیات واقعه‌ای و خاطره‌های جمعی. صفه (9) 28: 16-21.
4. حسنی خوش‌دره‌گی، آسیه، و محمدحسین عابدی. 1394. خاطرات‌جمعی و مفهوم حس تعلق درمعماری سنتی و چگونگی احیای آن در معماری امروز. همایش ملی معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی: رشت.
5. حسنی میانرودی، نسیم، حمید ماجدی، زهراسادات سعیده زرآبادی، و یوسفعلی زیاری. 1396. واکاوی مفهوم خاطره جمعی و بازیابی آن در فضاهای شهری با رویکرد نشانه‌شناسی. باغ نظر (16) 56: 17-32.
6. سروری،هادی و ارغوان رحیم‌زاده نسخی. 1394. بررسی نقش خاطرات‌جمعی در فضاهای شهری. در همایش ملی معماری و شهرسازی هویت‌گرا، مشهد.
7. شولتز، نوربرگ. 1382. معماری: معنا و مکان. ترجمه ویدا نوروز برازجانی. تهران: نشر جان جهان.
8. عنانهاد، محمود، حمزه غلامعلی‌زاده، فرزانه اسدی ملک‌جهان. 1398. سنجش نقش خاطره جمعی در فرآیند احیای خانه‌ها و بافت قدیمی ساغریسازان رشت. فصلنامه آرمانشهر (12) 27: 131-144.
9. قیومی بیدهندی، مهرداد. 1388. سخنی در منابع مکتوب تاریخ معماری ایران و شیوه جستجو در آن‏ها. گلستان هنر 15: 5-20.
10. کولهاوس، رم. 1379. شهر ژنریک. ترجمه مریم امینی. نامه فرهنگ: (3) 2: 65-81.
11. میرمقتدایی، مهتا. 1388. معیارهای سنجش امکان ثبت و انتقال خاطرات‌جمعی در شهر، مطالعه موردی: تهران . هنرهای زیبا.37: 16-5.
12. نادری، احمد، مهدی اکبری گلزار، زهرا فاضلی. 1398. حافظۀ جمعی و تأثیر آن بر شکل‌گیری هویت شهری مورد مطالعه: محلۀ وحدت اسلامی و شهرک غرب. فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران (8) 3: 533-556.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb