Mendeley  

Zotero  

Baybordi F, Babazadeh Oskoui S, Shafizadeh A, Hagjo A. Physical reinterpretation of Sheikh Shahabuddin Ahari's tomb garden and restoration of its original design. CIAUJ 2022; 7 (2) :1-16
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-342-fa.html

شهر تاریخی اهر با قرارگیری در کریدور قدیمی تجاری منطقه­ای در شمال­غرب فلات ایران، تجسدی از آمیختگی ارزش­های تاریخی، فرهنگی و طبیعی به­صورت توأمان در پیکره­اش می­باشد. در این بین ارسن شیخ­ شهاب ­الدین­ اهری در سیر تکوین منظومه کالبدی و جنبه­ های بصری خویش از قرن ششم تا یازدهم ه.ق، تنها مجموعه خانقاهی­آرامگاهی در این شهر است که تبلوری از ساختارهای هم­پیوند یاد شده و مصداق عینی از نحوه اندیشه­ ورزی پیشینیان در امر صناعت محیط مصنوع به­حساب می­آید. لکن اغتشاش در هنجارهای محیطی محوطه و مداخلات کالبدی در آن با گسست ساختار تاریخی و روابط میان اجزای اثر طی سده اخیر متاثر از الگوهای نامتوازن توسعه شهری، موجب شکل ­گیری فضاهای بی­هویت که فاقد عناصر بازگو کننده ارزش­های تاریخی می­باشد؛ گردیده است. در پژوهش پیش­رو تلاش بر این بود برای نخستین­بار کیفیت و ساختار فضایی محوطه ارسن شیخ ­شهاب و اجزاء معمارانه آن مشخص گشته و در ادامه به بازنمایی بصری کالبد باغ شیخ و عناصر ملزومه و دگرگونی­ های آن در گذر زمان پرداخت شود. در این مسیر جهت حصول معرفت به کیفیت چشم ­انداز عینی مجموعه، روش تفسیری­ تاریخی بر پایه اطلاعات کتابخانه­ای(اسناد توصیفی) و مدارک تصویری بهره گرفته شده است. همچنین دست­یابی به برخی اطلاعات کالبدی و فضایی جز از طریق بررسی و کاوش­های میدانی میسر نبود. در نتیجه تحقیق مشخص گردید اقدامات عمرانی در محوطه مذکور از نیمه اول قرن هفتم ه.ق با احداث بنیان خانقاه آغاز و در نیمه اول قرن یازده ه.ق سازمان فضایی آن با ترتیب باغ شیخ بر پایه هنجارهای اصلی باغ ایرانی یعنی آب، گیاه، راه و استقرار و ساختمان تکمیل گشت. با تحلیل­های انجام یافته، جزئیات انتظام و ارتباط فضایی عناصر انسان­ساخت محیطی(مصنوع) و آراء معمارانه آن نسبت به­ هم در محوطه مجموعه همچون هندسه و نظام آبیاری بدست آمد. در این راستا بازخوانی کیفیت و ساختار محوطه مجموعه شیخ­شهاب(باغ مترتب شده بر آن) می­تواند به شناخت بخشی از ارزش­های مغفول مانده در باغ­سازی ایرانی در منطقه آذربایجان کمک نماید.