خوانش تاثیر ساختار خانه بر سبک زندگی ایرانی - اسلامی در گذر زمان (نمونه موردی شهر کاشان) - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
دوره 7، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1401 )                   جلد 7 شماره 1 صفحات 210-193 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Falahfar F, Reisi M M. Reading the Effect of House Structure on Iranian -Islamic Lifestyle Over Time (Case Study in Kashan City). CIAUJ 2022; 7 (1) :193-210
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-386-fa.html
فلاح فر فرح، رئیسی محمد منان. خوانش تاثیر ساختار خانه بر سبک زندگی ایرانی - اسلامی در گذر زمان (نمونه موردی شهر کاشان). فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1401; 7 (1) :193-210

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-386-fa.html

خوانش تاثیر ساختار خانه بر سبک زندگی ایرانی - اسلامی در گذر زمان (نمونه موردی شهر کاشان)
فرح فلاح فر*1 ، محمد منان رئیسی2
1- گروه معماری، دانشکده فنی مهندسی، داشنگاه قم، قم، ایران ، farrahfallah@gmail.com
2- گروه معماری، دانشکده فنی مهندسی، داشنگاه قم، قم، ایران
چکیده:   (2236 مشاهده)
رابطه میان فرد و مسکن همواره یک رابطه دو سویه بوده است اما تاکنون کمتر به تاثیر مسکن بر شیوه زیست ساکنانش پرداخته شده است. هدف این پژوهش بررسی اثر خانه بر دوری یا نزدیکی ساکنان از ابعاد زندگی ایرانی- اسلامی است. برای داشتن شاخص­های مختلف زندگی ایرانی-اسلامی ابتدا اطلاعات منابع مذهبی و ملی مطالعه شدند و پس از جمع­بندی در قالب­های تعریف شده از سوی آموس راپاپورت، آلفرد آدلر و ادوارد هال قرار گرفتند. شهر کاشان با پیشینه مذهبی و فرهنگی غنی به عنوان بستر پژوهش انتخاب شد. روش تحقیق مبتنی بر شیوه کیفی است، بر این اساس از سه گونه سکونتی آپارتمان، خانه حیاط­دار میانه و خانه­های سنتی نمونه­هایی انتخاب شد و علاوه بر مشاهده و برداشت نقشه، مصاحبه نیمه ساختار یافته با خانوارها انجام گرفت. تعداد نمونه­ها در هر دسته تا جایی ادامه پیدا کرد که اطلاعات به حد اشباع برسد. تعداد مصادیق در کل 12 مورد شد. هر خانوار انتخابی تجربه زندگی در حداقل یک ساختار خانه  متفاوت دیگر در گذشته را داشت، تنوع خانه­های موجود نیز به مقایسه بسترهای مکانی متفاوت کمک کرد. خروجی در قالب نمودارهای محیط-رفتار راپاپورت نشان داد آپارتمان­ها سکنانشان را  از اصول پذیرایی از مهمان، فعالیت­های جمعی مثل بازی و تفریح جمعی، نوع تعاملات دور کرده­اند. خانه­های حیاط­دار دوره میانه  و آپارتمان­ها حریم و خلوت برای کارهای فردی را درست تعریف نکرده­اند. اما  محیط سکونتی در نحوه ارتباط بر همسایه و جایگاه زن تاثیر مهمی نداشته­اند. در سکونتگاه­های جدید شرایط برای امور بهداشتی و دسترسی به فضای خدماتی بهتر شده است.
واژه‌های کلیدی: معماری خانه، الگوی رفتاری، سبک زندگی ایرانی-اسلامی، الگوی مسکن کاشان
متن کامل [PDF 2512 kb]   (1646 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: شناسايي شكل زندگي مبتني بر سه مولفه کالبد، سبک زندگی و مفاهیم - معانی
دریافت: 1401/3/30 | پذیرش: 1401/5/30 | انتشار الکترونیک: 1401/6/30
فهرست منابع
1. آموس، راپاپورت. 1398. انسا‌ن‌شناسی مسکن. ترجمة خسرو افضلیان. تهران: کسری.
2. آموس، راپاپورت. 1391. فرهنگ، معماری و طراحی. ترجمة ماریا برزگر و یوسف پاشا مجید. تهران: شلفین.
3. ابراهیمی، غلامرضا، حسین سلطان‌زاده، و غزال کرامتی. 1396. بازتاب فرهنگ غرب در تحول سبک زندگی و معماری خانه‌های اواخر قاجار شهر همدان. باغ نظر 14(47): 29-38.
4. باشلار، گستون. 1390. بوطیقای فضا. ترجمة مریم کمالی و محمد شیربچه. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
5. بمانیان، محمدرضا. مسلم زندی. 1396. مسکن ایرانی و سبک زندگی. تهران: اول و آخر.
6. پوررستمی، حامد. 1394. سبک زندگی در آموزه‌های نهج‌البلاغه .قم :دفتر نشر معارف.
7. حاجیانی، ا براهیم و بهاالدین قهرمانی‌نژادشایق. 1393".امکان‌سنجی تحقق سبک زندگی دینی اسلامی (در جامعه ایران) بر اساس سه اثر مفاتیح‌الحیاة، الحیاة و سراج الشیعه." مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران3(4):513-538.
8. حائری، محمدرضا. 1383 . پویش شهرنشینی در کاشان. در شهرنشینی در ایران. حسامیان، فرخ.(161-204). تهران: اگاه.
9. خصم‌افکن نظام، عرفان و ویدا تقوایی. 1399. مفهوم‌سازی و حقیقت‌یابی رسالت سبک زندگی اسلامی در تبیین معیارهای بنیادین مسکن ایرانی اسلامی در عصر جهانی‌شدن. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی 5 (2): 145-166.
10. رئیسی، محمدمنان. 1396. تحلیل مکان‌یابی ریزفضاهای مسکن معاصر ایرانی مبتنی بر سبک زندگی اسلامی، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران 8 (1)‌: 123-133.
11. رئیسی، محمدمنان. 1397. معماری و شهرسازی مطابق با سبک زندگی اسلامی، دانشگاه قم.
12. شاطریان، محسن. صدیقه کیانی سلمی، و رعنا قنبری. 1396. ارزیابی اثرات اقتصادی-اجتماعی و کالبدی مسکن مهر از دیدگاه ساکنان )مطالعۀ موردی مسکن مهر کاشان). (فصلنامه جغرافیا) برنامه‌ریزی منطقه‌ای.7(3): 109-126.
13. شرف‌الدین، حسین. 1394. «سبک اهل بیت در تفریحات و اوقات فراغت». دو فصلنامة اسلام و مطالعات روانشناسی. 9(16) 16: 54-27.
14. شریفی، عنایت‌الله و مهرعلی لطفی. 1392. سبک زندگی خانوادگی در قرآن و سنت پیشوایان معصوم .پژوهش‌نامة معارف قرآنی ۴ (14): 100-81.
15. عادلی، سمیرا. 1392. نسبت طبیعت و معماری از منظر هستی‌شناسی اسلامی، نشریة مطالعات تطبیقی هنر 3(5): 116-103.
16. فاضل قانع، حمید. 1392. سبک زندگی بر اساس آموزه‌های اسلامی. قم: صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهش‌های اسلامی.
17. قرائتی، محسن. 1393. سیمای مسکن و شهر اسلامی. تهران: موسسة فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
18. کاویانی، محمد. 1392. سبک زندگی اسلامی و ابزارهای سنجش آن .قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
19. کرباسی، حامد. 1394 .مجموعه مسکونی شصت واحدی کاشان با نگاهی به سبک زندگی ایرانی-اسلامی .پایان‌نامة ارشد معماری، دانشگاه کاشان.
20. لبیب‌زاده، راضیه،. عبدالحمید نقره‌کار، مهدی حمزه‌نژاد و محمدعلی خان‌محمدی. 1394. بازخوانی سازمان فضایی خانه بر اساس متون اسلامی به روش EBSو تطبیق آن با اولویت‌های روابط فضایی از دیدگاه الکساندر و لنگ. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی 6(22): 21-5.
21. لنگ، جان. 1386. آفرینش نظریۀ معماری. (ترجمة عینی‌فر، علیرضا) .دانشگاه تهران.
22. مداحی، مهدی، و غلامحسین معماریان. 1397. خوانش پیوند سازمان فضایی خانه و شیوة زندگی در معماری بومی (مطالعه موردی شهر بشرویه). مسکن و محیط روستا 37 (164): 69-84.
23. مهدوی‌کنی، محمدسعید. 1387. مفهوم سبک زندگی و گسترۀ آن در علوم اجتماعی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی 1(1): 199-230.
24. یزدان‌فر، عباس و مهسا ضرابی‌الحسینی. 1394 .تأثیر شیوۀ زندگی بر سازمان فضایی خانه مطالعه موردی: شهرستان ارومیه. نشریۀ معماری و شهرسازی ایران 6(2): 45-61.
25. یزدان‌فر، عباس و زهره ناصردوست. 1398. تغییرات شیوه زندگی و الگوی کالبدی خانه و تأثیرات متقابل آن‌ها از دوران زندیه تا امروز. نشریۀ معماری و شهرسازی ایران. 10(17): 37-60.
26. یزدان‌فر، عباس، مهسا ضرابی‌الحسین، و زهره ناصردوست. 1395 .الگوی مسکن ارومیه با توجه به شیوة زندگی در گذر زمان. تهران: دانشگاه تهران.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb