ارزیابی جایگاه شهر تبریز از منظر الگوی شهر اسلامی با تاکید بر بعد عدالت اجتماعی - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
دوره 8، شماره 2 - ( دوفصلنامه 1402 )                   جلد 8 شماره 2 صفحات 248-223 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Imani Shamloo J, Dargahi F, Hatami Habashi P, Jamshidi Farkhondeh R. Evaluation of the Position of Tabriz City from the Perspective of Islamic city Model with Emphasis on Social Justice. CIAUJ 2023; 8 (2) :223-248
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-456-fa.html
ایمانی شاملو جواد، درگاهی فرزاد، حاتمی حبشی پریسا، جمشیدی فرخنده رقیه. ارزیابی جایگاه شهر تبریز از منظر الگوی شهر اسلامی با تاکید بر بعد عدالت اجتماعی. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1402; 8 (2) :223-248

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-456-fa.html

ارزیابی جایگاه شهر تبریز از منظر الگوی شهر اسلامی با تاکید بر بعد عدالت اجتماعی
جواد ایمانی شاملو*1 ، فرزاد درگاهی2 ، پریسا حاتمی حبشی3 ، رقیه جمشیدی فرخنده4
1- دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران ، j.imani@tabriziau.ac.ir
2- دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3- دانشکده معماری شهرسازی و هنر، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
4- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
چکیده:   (1300 مشاهده)
بین اسلام و زندگی شهری، رابطه‌ی خاصی وجود دارد و ترویج اسلام با توسعه و ترویج زندگی شهری متجلی شده‌است و شهر و جامعه عدالت محور از موضوعات مطرح در حوزه تفکر و اندیشه اسلامی و از صفات بارز آرمانشهر اسلامی محسوب می  گردد لذا ضروری است در برنامه ریزی شهری با اصول اسلامی توزیع عادلانه منابع مد نظر قرار گیرد. بررسی عدالت اجتماعی از دیدگاه شهر اسلامی در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی هدف مطالعه‌ی حاضر است و در این راستا 116محله  ی عرفی شهر تبریز به عنوان نمونه موردی انتخاب شده‌اند. تحقیق حاضر یک تحقیق کمی می‌باشد تحقیق به لحاظ هدف کاربردی بوده و بلحاظ رویکرد نیز از نوع تحقیق توصیفی-تحلیلی می‌باشد. داده‌های تحقیق به دو صورت ثانویه و اولیه می‌باشد و از  شیپ فایل طرح جامع شهر تبریز 1395 و بلوک آماری جمعیت شهر تبریز 1395 استخراج شده‌است. برای گردآوری اطلاعات مطالعه‌ی حاضر از روش کتابخانه‌ای استفاده شده  است. از مدل آنتروپی شانون جهت وزن دهی آن‌ها و از مدل تاپسیس جهت رتبه بندی محلات و از شاخص موران جهت برررسی خوشه‌ای بودن و یا نبودن در برخورداری محلات در سطح مناطق استفاده شد. نتایج نشان می دهد که به لحاظ تحقق عدالت اجتماعی در میان محلات شهر تبریز محلات کوی استانداری، ولیعصر، گلشهر رتبه‌های نخست و محلات قربانی، سرخاب و مفتح رتبه‌های آخر را کسب کردند و بطور کلی محلات در سمت شرق وضعیت بهتری دارند همچنین بررسی خودهمبستگی فضایی از میزان برخورداری محلات در سطح مناطق، حاکی از آنست خوشه‌شدگی قابل ذکری در سطح کلانشهر تبریز وجود ندارد. 
واژه‌های کلیدی: عدالت اجتماعی، شهرسازی اسلامی، محله، تبریز
متن کامل [PDF 3192 kb]   (394 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مفهوم سازي نظريه پردازي در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1402/1/16 | پذیرش: 1402/7/22 | انتشار الکترونیک: 1402/10/8
فهرست منابع
1. Akhavan kazemi, Bahram. "The theory of justice in the political philosophy of Bu Ali Sina." Quarterly philosophy letter 9 (2000): 121-134. [In Persian]
2. Akochchkian, Ahmed. "From philosophical utopia to developmental utopia." The first conference of Islamic Utopia. Isfahan, 2008. [In Persian]
3. Alipour, Fayaz, and SHaghayegh SHafipour. "investigation of iranian - islamic urban architecture." international conference on new researches in civil engineering , architecture , urban management and environment. Karaj, 2017. [In Persian]
4. Asadi, Zahra, and Mostafa Dehghan. "Investigating Islamic urban planning and modern urban planning (case study: Qom city)." The 6th National Conference on New Technologies in Civil Engineering, Architecture and Urban Planning. Tehran, 2019. [In Persian]
5. Asil, Hojjatullah. Utopia in Iranian thought. Tehran: Ney publication, 2002. [In Persian]
6. Asqar pour, Mohammad javad. Multi-criteria decision making. tehran: Tehran University Publications, 2008. [In Persian]
7. Ayashm, Masoumeh. "Indicators of the Islamic city from the perspective of the ideals of the Islamic Republic." Architectural culture and Islamic urbanism 6.1 (2021). [In Persian] [DOI:10.52547/ciauj.6.1.211]
8. Azar, Adel, and Ali Rajabzadeh. MADM approach applied decision making. tehran: Negha Danesh Publications, 2008. [In Persian]
9. Azizi, Mohammad Mehdi, Esfandiar Zebardast, and Reza Akbari. "Analyzing the crystallization of environmental justice in Islamic utopian thought for application in Islamic urban planning, a case study: Banyan Sefin Kish village neighborhood." Studies of the Islamic Iranian city 9.34 (2018): 5-22. [In Persian]
10. Dargahi, Farzad, and Javad Imani Shamloo. "Investigating the realization of spatial justice based on multi-criteria decision-making methods in a metropolis in northwest Iran." Sustainable Cities and Society 99 (2023). [DOI:10.1016/j.scs.2023.104986]
11. Fozi, Yahya, and Rohullah Moradi. "A Comparative Study of Social Justice in Islam and the West (A case study the theory of justice in Viewpoints of Imam Khomeini and John Rawls)." research journal matin 12.48 (2010): 94-117. [In Persian]
12. GHolami Bimorgh, Younes. "An analysis of existing urban spaces to reach the Iranian-Islamic city model." Doctoral thesis in the field of geography and urban planning (2012). [In Persian]
13. Habibiyan, Homa, and Nasim Jalaliyan. "Application of islamic urbanplannig indicators in the urban space." National conference of native Architecture and Urban Planning of iran. yazd, 2015. [In Persian]
14. Hekmatneia, Hasan, and Mirnajaf Mousavei. "A Study and Analysis of Process of Development Levels Changing and Regional Inequalities in Yazd Province During 1976-1996." Geography and Development 2.4 (2005): 101-112. [In Persian]
15. Ibn Rushd. Necessary in politics. Beirut: Arab Studies Center, 1998.
16. Ibrahimzadeh, Issa, Mirnajaf Mousavi, and Shamsalla Kazemizad. "Spatial Analysis of Regional Disparities Between the Central and Border Areas of Iran." Geopolitics 8.25(2012):214-235. [In Persian]
17. Kalantari KHalil Abad, Hossein, Mehdi Haqi, and Mohsen Dadkhah. "Social components of Iranian and Islamic urban planning model." naghshe jahan 4.1 (2014): 17-26. [In Persian]
18. Kalantary, Abdolhossein, and Hasan Bakhshi Zadeh. "Criteria of social justice in the Islamic city." Social theories of Muslim thinkers 10.1 (2020): 9-30. [In Persian]
19. KHadduri, Majid. The Islamic Conception of Justice. baltimore and london: The Johns Hopkins University Press, 1984. [DOI:10.56021/9780801832451]
20. KHatibi Koushk, Mohammad. shiite culture. Qom: zamzamhedayat, 2006. [In Persian]
21. KHeyroddin, Reza. "Research on spatial-physical translation of Islamic concept of justice with cartographic analysis of spatial balance in 112 districts of Tehran metropolis." Journal of Researches in Islamic Architecture 1.1 (2013): 41-56. [In Persian]
22. Kilini, Muhammad Bin Yaqub. Usul al-Kafi. tehran: elmie eslami, 1971. [In Persian]
23. Lotfi, Sedigeh, Ayob Manochehri, and Hasan Ahaar. "City and Social Justice: Analyzing Neighborhoods Inequality(Case Study: Maragheh Neighborhood)." GeoRes 28.2 (2013): 69-92. [In Persian]
24. Master plan of Tabriz. Environmental consulting engineers. tabriz, 2016. [In Persian]
25. Mazloum KHorasani, Mohammad, and Mozhgan Azimi Hashemi. "Development and Social Inequalities in India." world studies quarterly 1.2 (2012): 7-48. [In Persian]
26. Mirmiran, Seyedeh Mahdiye, and Fatemeh Elyasi. "The principles of Islamic urban planning from the Quranic point of view." The second national conference of the Islamic city. Esfahan, 2012. [In Persian]
27. Moradi, Behrooz. "Social criteria of justice in Islam." The 7th Conference on the Iranian Islamic Model of Progress. 2018. [In Persian]
28. Mousavi, Mirnajaf. "sustainable form of the city and social justice( case study: miandoaab)." human geography research quarterly 44.80 (2012): 177-192. [In Persian]
29. Mousavi, Mirnajaf, and Mahdi Modiri. "Prioritization of the Islamic-Iranian Justice Indices in Realization of Land Use Planning and Balanced Development in Iran." Journal of Geographical Data (SEPEHR) 24.95 (2015): 17-35. [In Persian]
30. Mousavi, Mirnajaf, and Fatemeh Sadat Kahaki. "Priority Assessment of Iranian Islamic Development Indicators in the Realization of Spatial Planning of Khorasan Razavi Province with the Justice Based Approach." geography and development 14.45 (2017): 93-120. [In Persian]
31. Nazm Far, Hossein, Amirhossein Aslani, and Ata Ghafari Gilande. "Evaluation of the components of Iranian Islamic urban planning model." The third scientific research conference of new horizons in the sciences of geography and architectural planning and urban planning in Iran. tehran, 2016. [In Persian]
32. Pak, Mohammad Reza. "Paradigm of Islamic urban planning, endowment and preservation of the environment." The first conference of Islamic Utopia. Isfahan: University of Isfahan, 2008. [In Persian]
33. Poursaid, Ramin, and Masoumeh Zuhairi. "Rawls social justice." ettelaat hekmat va marefat 7.7 (2012): 60-63. [In Persian]
34. Rahimi, Leila, and Mohammad Naghizadeh. "The manifestation of social justice in the structure of the Islamic city (neighborhood)." Hoviyyat Shahr 10.26 (2016): 13-20. [In Persian]
35. Rezaei Moghaddam, Ali. Investigating the components of the Islamic city on Mashhad city development plans. mashhad: Master's thesis, 2010. [In Persian]
36. Saeidi Rezvani, Hadi. "Passage on the just city in the theories of urban development and Islamic teachings." Stable city 1.1 (2014): 135-163. [In Persian]
37. Salman, Mohammad . The political thought of Ibn Rushd. Qom: Islamic Propagation Office, 2011. [In Persian]
38. Sanaei Rad Abasali, and Zeinab Ahmadvand. "Some principles governing the relationship between urban planning and citizenship in the texts." Collection of articles of the first conference of Islamic Utopia. esfahan: Isfahan University Publications, 2007. 493. [In Persian]
39. Taranei, Mojtaba. Alphabetical dictionary of Mahdavit Mu'oudnameh. Qom: mashhor, 2004. [In Persian]
40. Tavakolinia, Jamileh, and Mohammad SHali. "regional disparities in Iran." Amayesh 5.18 (2012): 1-15. [In Persian]
41. Vatan Parast, Mehdi, Sohail Akbari, and Mehdi Mohammadzadeh Moghadam. "Investigating the formation of residential neighborhoods based on Islamic urban planning components." The leading international architecture and urban planning congress in Islamic countries. mashhad, 2018. [In Persian]
42. Zarabi, Asghar, and Mirnajaf Mousavi. "Spatial analysis of population distribution and distribution of services in urban areas of Yazd." geographical researches 25.97 (2010): 27-46. [In Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb