Mendeley  

Zotero  

Hasani Bafrani N, Saedvandi M, Nadimi H. Explanation of Sociopolitical Values of the Suburban Caravanserais in the Central Iranian Plateau in the Safavid Era. CIAUJ 2024; 9 (1) :143-168
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-521-fa.html

از مواریث گرانقدر معماری ایران کاروانسرا است که پیدایش آن در سرزمین ایران، از سال‌های بسیار دور به دلیل قرارگیری بر مسیر شاهراه بازرگانی شرقی- غربی و رونق تجاری آغاز شده و عوامل دیگری مانند سیاسی، اقتصادی، نظامی، مذهبی و اجتماعی در تکامل آن ایفای نقش کرده‌است. امروزه حاشیه جاده¬های این سرزمین مملو از این‌گونه بناهای ارزشمند است که با پیدایش مدرنیسم، تغییر سیستم¬های حمل و نقل و تجارت نقش پیشین خود را از دست داده و به دلیل عدم مراقبت کافی در معرض فرسایش و نابودی هستند. بنابراین شناخت این بخش از معماری ایرانی، امکان پیوند انسان کنونی با میراث تکرارناپذیر گذشته و آموزش دوباره از تجربه‌های گرانبهای پیشینیان را فراهم می‌آورد. در تحقیقاتی که در خصوص ارزش‌های کاروانسراها انجام شده است، به شناخت جنبه‌های کالبدی بیش‌تر از جنبه‌های فراکالبدی که باورهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی این مرزوبوم را در برمی‌گیرد، توجه گردیده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف تبیین ارزش‌های سیاسی- اجتماعی به عنوان بخشی مهم از ارزش‌های غیرکالبدی کاروانسراها در راستای شناخت و محافظت از این بناها و با طرح پرسش چه ارزش‌های سیاسی- اجتماعی‌ای در کاروانسراهای برون شهری فلات مرکزی ایران به ویژه در عصر صفوی قابل بازخوانی است؟ انجام گرفته‌است. این پژوهش از نظر ماهیت، کیفی- تاریخی و از نظر روش مطالعه، توصیفی- تحلیلی است و از مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی جهت گردآوری اطلاعات استفاده شده است. در نهایت بر اساس این بررسی‌ها ارزش‌های سیاسی کاروانسراهای برون شهری فلات مرکزی ایران در تطابق با نظریه آلموند و همکاران در سه سطح سیستمی، فرآیند و سیاست‌گذاری و ارزش‌های اجتماعی این بناها بر طبق نظریه شوارتز بر اساس پنج مفهوم امنیت، سنت، همنوایی، نوع‌پرستی و رستگارباوری تبیین گردیده‌اند.