بررسی اولویت فضای باز و نیمه باز در ساماندهی فضایی مدارس سنتی ایران(نمونه های مطالعاتی: مدرسه غیاثیه مدرسه چهارباغ مدرسه خان شیراز و مدرسه حاج صفرعلی تبریز) - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
دوره 10، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1404 )                   جلد 10 شماره 1 صفحات 40-21 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Taghdir S, Ataei A, Hamzenejad M. Investigating the Priority of Open and Semi-Open Space in the Spatial Organization of Traditional Iranian Schools (Case Studies: Ghiathieh School, Chaharbagh School, Khan Shiraz School and Haj Safarali School in Tabriz). CIAUJ 2025; 10 (1) :21-40
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-575-fa.html
تقدیر سمانه، عطایی عارفه، حمزه نژاد مهدی. بررسی اولویت فضای باز و نیمه باز در ساماندهی فضایی مدارس سنتی ایران(نمونه های مطالعاتی: مدرسه غیاثیه، مدرسه چهارباغ، مدرسه خان شیراز و مدرسه حاج صفرعلی تبریز). فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1404; 10 (1) :21-40

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-575-fa.html

بررسی اولویت فضای باز و نیمه باز در ساماندهی فضایی مدارس سنتی ایران(نمونه های مطالعاتی: مدرسه غیاثیه، مدرسه چهارباغ، مدرسه خان شیراز و مدرسه حاج صفرعلی تبریز)
سمانه تقدیر*1 ، عارفه عطایی2 ، مهدی حمزه نژاد2
1- گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ، s_taghdir@iust.ac.ir
2- گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌
چکیده:   (711 مشاهده)
مدرسه به‌عنوان شاخص‌ترین فضای آموزشی در طی زمان در بخش‌ها یی ازجمله معماری دستخوش تحولات متعددی شده است‌‌‌‌‌‌‌‌‌. یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در معماری معاصر روی‌داده است، تضعیف جایگاه فضای باز و نیمه‌باز در طراحی این فضاها است‌‌‌‌‌‌‌‌‌. این پژوهش قصد دارد به بررسی نسبت و تناسب فضای باز و بسته در مدارس سنتی ایران بپردازد‌‌‌‌‌‌‌‌‌. در این مدارس، معماران از حیاط به‌ عنوان قلب ارتباطی مجموعه و عنصر مهم در ساماندهی فضایی استفاده می‌کردند‌‌‌‌‌‌‌‌‌. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت فضای باز (حیاط‌ها) و نیمه‌باز در ساماندهی فضاهای آموزشی، به‌ویژه مدارس، در نظر دارد تا با بررسی چهار نمونۀ الگوی رایج (پروتوتایپ در مکاتب خراسانی، اصفهانی، آذری و شیرازی) مدارس سنتی ایران، کمیت و کیفیت فضاهای باز و نیمه‌باز را در این مدارس مورد بررسی قرار دهد‌‌‌‌‌‌‌‌‌. راهبرد انجام این پژوهش مصداق پژوهی است و بررسی اسناد کالبدی بنا‌ها و تحلیل آن ها با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است‌‌‌‌‌‌‌‌‌. اطلاعات دراین پژوهش غالباً از طریق اسناد کتابخانه‌ای گردآوری‌شده‌اند. مطالعات، تحلیل و بررسی‌های انجام‌شده در این پژوهش، نشان می دهند که فضاهای باز و نیمه‌باز نقش بسیار مهمی در ارتقا کیفیت فضای مدارس سنتی داشته اند که مهمترین آن ها عبارت هستند از: ایجاد یک نظم و ساماندهی مرکزی به نحوی که فضای باز در قلب مجموعه قرار گرفته و سایر فضاها متناسب با کاربری های خود، در اطراف، جانمایی شده اند، پشتیبانی از فعالیت های متنوع آموزشی در قالب اجتماعات بزرگ، گروه های کوچک و انفرادی، بستر ایجاد تعامل با طبیعت در سه درجه کیفیت از طریق حیاط ها، ایوان ها، ایوانچه ها و بازشوها، کمک به ایجاد آسایش حرارتی و ایجاد ظرفیت بهره برداری در شرایط خاص‌‌‌‌‌‌‌‌‌. از نگاه کمّی نیز نسبت این فضاها به مساحت کل فضای آموزشی مدارس سنتی ایران، مقدار قابل‌توجهی است و در برخی موارد مساحت فضاهای باز و نیمه باز با فضاهای بسته برابری می کند‌‌‌‌‌‌‌‌‌. 
واژه‌های کلیدی: فضای باز، فضای نیمه‌باز، مدارس سنتی ایران، معماری مدرسه‌‌‌‌‌‌‌‌‌
متن کامل [PDF 2745 kb]   (29 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مطالعات تطبیقی معماری و شهرسازی در حوزه فرهنگی ایران
دریافت: 1403/5/5 | پذیرش: 1403/7/25 | انتشار الکترونیک: 1404/4/9
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb