خواندن معماری؛ چیستی چرایی و چگونگی در جستجوی مدلی برای آشنایی با تاریخ معماری ایران و نقش آن در سپهر معماری - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
سال 4، شماره 1 - ( بهار و تابستان 1397 )                   جلد 4 شماره 1 صفحات 83-69 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Noghrehkar S, Zarei Hajiabadi F, Mohammad-Ganji F, Danaeinia A. Reading Iranian Architecture: In Search of a Comprehensive Model for Understanding the History of Iranian Architecture. CIAUJ 2018; 4 (1) :69-83
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-218-fa.html
نقره کار سلمان، زارعی حاجی آبادی فاطمه، محمدگنجی فاطمه، دانایی نیا احمد. خواندن معماری؛ چیستی، چرایی و چگونگی در جستجوی مدلی برای آشنایی با تاریخ معماری ایران و نقش آن در سپهر معماری. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1397; 4 (1) :69-83

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-218-fa.html

خواندن معماری؛ چیستی، چرایی و چگونگی در جستجوی مدلی برای آشنایی با تاریخ معماری ایران و نقش آن در سپهر معماری
سلمان نقره کار* 1، فاطمه زارعی حاجی آبادی2 ، فاطمه محمدگنجی3 ، احمد دانایی نیا4
1- دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران ، s.noghrekar@gmail.com
2- گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران
3- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
4- دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
چکیده:   (5063 مشاهده)
آشنایی با «شجره‏‌نامۀ معماری ایران» و بهره‌گیری از «مبانی، اصول و الگوهای» پایدار نهفته در آن، در مرحلۀ نخست نیازمند خواندن صحیح معماری ایران می‌باشد. در فرایند خواندن معماری با سه پرسش اصلی روبه‌‏رو هستیم. نخست اینکه چه چیز را بخوانیم؟ (به چه وجوه و ابعادی از معماری توجه کنیم؟). دوم اینکه چرا بخوانیم (هدف و محصول خواندن معماری چه باید باشد؟). و در نهایت چگونه بخوانیم؟ (چه مسیر و روشی برای رسیدن به هدف در پیش بگیریم؟). نوشتار پیش رو، در پژوهشی کیفی با تجزیه و تحلیل گفتارها و بیانیه‏‌های «پژوهشگران و طراحان» معاصر و سپس طبقه‌‏بندی و مدل‏سازی داده‌‏ها تلاش دارد راهی برای نزدیک شدن به پاسخ این سه پرسش در پیش‏ گیرد. برای این منظور، پس از بررسی دیدگاه این دو گروه، مدلی مفهومی طراحی می‌‏گردد که در آن سعی شده تعریفی نسبتاً جامع از معماری ایران بر اساس علت‌های چهارگانه و بسترهای سه‌گانۀ مؤثر در تشکیل و تغییر معماری معرفی شود. این مدل به منزلۀ‏ پاسخ به «چیستی معماری» و چهارچوبی برای «چرایی و چگونگی» خواندن آن می‏‌باشد. سپس چرایی یا اهداف و کاربرد‏های خواندن معماری تبیین می‌شود. مرحلۀ‌ بعد به توضیح چگونگی خواندن معماری و مسیر و روش این فرایند می‌‏پردازد و سپس پیشنهادی در قالب یک جدول از فهرست فعالیت‌های لازم برای خواندن معماری و پیش‌بینی روش‌های انجام آن ارائه می‌گردد. در پایان نتایج و کاربردهای این پژوهش در پنج عرصۀ «سپهر معماری»، بیان شده است.
واژه‌های کلیدی: خواندن معماری، بسترهای معماری، الگوی اسلامی ایرانی معماری، سپهر معماری.
متن کامل [PDF 1250 kb]   (13187 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مطالعات تطبیقی معماری و شهرسازی در حوزه فرهنگی ایران
دریافت: 1397/11/11 | پذیرش: 1397/11/11 | انتشار الکترونیک: 1397/11/11
فهرست منابع
1. اصفهانی، باباشاه. 1391. آداب المشق. تهران: پیکره.
2. ایمانی، نادیه، و مهدیه مؤمنی رنانی. 1390. تحلیلی بر روش، مراتب و پیامدهای فهم اثر معماری. نامه‌ معماری و شهرسازی 8: 23-36.
3. بزرگمهری، زهره. 1371. هندسه در معماری. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
4. بهشتی، سید محمد. 1389. مهندسی ایرانی. ماهنامه آیین 28: 5-15.
5. پیرنیا، محمدکریم. 1387. سبک‌شناسی معماری ایرانی. تهران: سروش دانش.
6. تقوی‌نژاد دیلمی، محمدرضا. 1363. معماری، شهرسازی و شهرنشینی ایران در گذر زمان. تهران: فرهنگسرا.
7. حائری مازندرانی، محمدرضا، علیرضا ملکوتی، و شبنم‌السادات اسماعیلی. 1392. روش شناخت چنددانشی معماری خانه‌های تاریخی ایران، نمونۀ موردی بررسی 87 خانه‌ تاریخی در شش شهر کشور. نامه‌ معماری و شهرسازی 12: 117-133.
8. حائری، محمدرضا. 1388. خانه، فرهنگ، طبیعت: بررسی معماری خانه‌های تاریخی و معاصر به منظور تدوین فرایند و معیارهای طراحی خانه. تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری: وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری، دفتر معماری و طراحی شهری‏.
9. رئیس‌زاده، مهناز، و حسین مفید. 1374. احیای هنرهای از یاد رفته: مبانی معماری سنتی در ایران به روایت استاد حسین لرزاده. تهران: مولی.
10. زمرشیدی، حسین. 1374. مسجد در معماری ایران. تهران: کیهان.
11. سلطان‌زاده، حسین. 1390. تاریخ مختصر شهر و شهرنشینی در ایران. تهران: چهارطاق.
12. ---. 1378. فضاهای ورودی در معماری سنتی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
13. صارمی، علی‌اکبر، و تقی رادمرد. 1376. ارزش‌های پایدار در معماری ایرانی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
14. عظیمی حسن‏آبادی، علیرضا. 1392. اندیشه معماران معاصر ایران. تهران: فرهنگ صبا.
15. عمرانی‌پور، علی. 1384. هنر و معماری اسلامی ایران: یادنامۀ استاد دکتر لطیف ابوالقاسمی. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری سازمان عمران و بهسازی شهری.
16. فلامکی، محمدمنصور. 1391. اصل‌ها و خوانش معماری ایرانی. تهران: مؤسسه علمی فرهنگی فضا.
17. ---. 1371. معماری در تجارب ایران و غرب. تهران: نشر فضا.
18. کیانی، محمدیوسف. 1379. معماری ایران (دوره اسلامی). تهران: سمت.
19. گلیجانی مقدم، نسرین. 1386. تاریخ شناسی معماری ایران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
20. ماهرالنقش، محمود. 1370. خط بنایی. تهران: سروش.
21. ---. 1362. طرح و اجرای نقش در کاشی‌کاری ایران دوره اسلامی. تهران: موزه رضا عباسی.
22. معماریان، غلامحسین. 1372. معماری مسکونی ایرانی، گونه‌شناسی برون‌گرا. تهران: سروش دانش.
23. ---. 1387. معماری مسکونی ایرانی، گونه‌شناسی درون‌گرا. تهران: سروش دانش.
24. ---. 1381. نحو فضای معماری. صفه 35: 75-83.
25. ندیمی، هادی. 1385. کلک دوست: 10 مقاله در هنر و معماری. اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
26. نقره‏کار، سلمان. 1392. معماریِ «معماری» بر مبنای «اندیشه اسلامی»: پیشنهاد مدلی برای نحوه بهره‏گیری از آموزه‏های اسلام در معماری، در مجموعه مقالات دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی، دفتر دوم، 431-445. تبریز: دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
27. نقره‏کار، عبد‌الحمید. 1387. درآمدی بر هویت اسلامی در معماری و شهرسازی. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb