بررسی و تحلیل شاخص‌های ارزیابی کیفیت مسکن ایرانی ـ اسلامی معاصر بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی (نمونه موردی: مسکن ساخته شده در چهل سال اخیر) - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
سال 6، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1400 )                   جلد 6 شماره 1 صفحات 38-19 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mikaeili R, Karami E, Yousefi Tazakor M. Study and analysis of quality evaluation indicators of contemporary Iranian-Islamic houses based on hierarchical analysis method (Case study: Houses built in the last 40 years in Tabriz). CIAUJ 2021; 6 (1) :19-38
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-281-fa.html
میکائیلی رضا، کرمی اسلام، یوسفی تذکر مسعود. بررسی و تحلیل شاخص‌های ارزیابی کیفیت مسکن ایرانی ـ اسلامی معاصر بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی (نمونه موردی: مسکن ساخته شده در چهل سال اخیر). فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1400; 6 (1) :19-38

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-281-fa.html

بررسی و تحلیل شاخص‌های ارزیابی کیفیت مسکن ایرانی ـ اسلامی معاصر بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی (نمونه موردی: مسکن ساخته شده در چهل سال اخیر)
رضا میکائیلی1 ، اسلام کرمی* 2، مسعود یوسفی تذکر1
1- گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
2- گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران ، architectk_ik@yahoo.com
چکیده:   (2596 مشاهده)
به صورت کلی، مکان و فضا بدون در نظر گرفتن بستر فرهنگی، اغلب بر اساس مفاهیم و مطالعات اندیشمندان غربی مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌‌ و مکان‌ها و فضاهای شکل یافته در این فرهنگ، بیشتر با ابزارها و روش‌های غیر بومی سنجیده و ارزیابی شده‌اند. این تحقیق با هدف تحلیل شاخص‌های ارزیابی کیفیت مسکن مطلوب ایرانی ـ اسلامی معاصر بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی نگاشته شده است. در واقع، ابتدا با استفاده از چارچوب و نظام معرفتی اسلامی از نوع منابع نقلی (قرآن و روایات و احادیث)، شاخص‌ها و به تبع آن، مؤلفه‌های کیفیت بخش به مسکن معاصر استخراج گردید. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با استفاده از نرم افزار Expert Choice به تحلیل این موارد پرداخته شده است. لازم به ذکر است که در این نوشتار، از 48 پرسشنامه که توسط خبرگان (پژوهشگران حوزه مسکن، معماران و شهرسازان، افراد هیات علمی، اساتید دانشگاه و دانشجویان مقطع دکتری در حوزه معماری و شهرسازی) تکمیل شده است، استفاده گردید. نمونه‌های موردی تحقیق حاضر بر اساس پارامتر زمان ساخت به 4 مجموعه که دوره ابنیه‌های بعد از انقلاب را شامل می‌شود، می‌باشد. در واقع، هدف این نوشتار، مقایسه بین دوره‌ها و یا صرفاً بررسی تصادفی نمونه‌هایی از این دوره نمی‌باشد بلکه غرض، ارائه تصویر کلی از این دوره زمانی و کیفیت مسکن معاصر با توجه به الگوها و شاخص‌های مختلف مستخرج از مبانی نظری و برخاسته از متون و چارچوب اسلامی، می‌باشد. روایی پرسشنامه، با استناد به نظر متخصصان بررسی و تأیید شد. همچنین همسانی درونی پاسخها، از طریق محاسبه نرخ ناسازگاری بررسی گشته و از آنجا که نرخ ناساگاری کمتر از 1/0 بود، لذا از پایایی ابزار اطمینان حاصل شد. نتایج حاکی از آن است که بر اساس نظر خبرگان بین شاخص‌های مطرح و اثر گذار در کیفیت مسکن مطلوب معاصر، شاخص «نیازهای انسان» با ضریب وزنی (409/0) بیشترین تأثیر و بعد از آن عامل مربوط به «عملکرد ـ فعالیت» با ضریب وزنی (204/0) اثر گذاری دوم را در میان شاخص‌های مختلف کیفیت مسکن معاصر اسلامی دارد.
واژه‌های کلیدی: مسکن مطلوب، کیفیت مسکن، مسکن معاصر، مسکن سنتی
متن کامل [PDF 2684 kb]   (1488 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: فرهنگ و سبك زندگي
دریافت: 1400/4/5 | پذیرش: 1400/6/4 | انتشار الکترونیک: 1400/8/30
فهرست منابع
27. قرآن کریم، 1387، موسسه الهادی، تهران.
28. امين پور احمد, مدني رامين, حامد حياتي و علیرضا زارع، 1397، تأثير آموزه‌های اسلامي بر کالبد معماري خانه‌های ايراني نمونه موردي: خانه سنتي در اقليم گرم و خشک ايران، نشریه برنامه ریزی منطقه‌ای، 8(29): 173 ـ 190.
29. آصفی، مازیار، الناز ایمانی، 1395، بازتعریف الگوهای طراحی مسکن مطلوب ایرانی اسلامی معاصر با ارزیابی کیفی خانه‌های سنتی، فصلنامه پژوهش‌های معماری اسلامی، 11: 56 - 75.
30. بلالی اسکویی، آزیتا و صادق نظری، 1399، ارزش‌های مطلوب طراحی مسکن از منظر اندیشه اسلام (گامی در مسیر تبیین الگوی اسلامی ایرانی مسکن)، مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی و ایرانی 8: 15.
31. پاکدل فرد، محمدرضا؛ حسین ذبیحی؛ محمد نقی زاده، 1395، مدیریت مؤلفه‌های اجتماعی و انسانی در مسکن مطلوب اسلامی، نشریه مدیریت شهری، 43: 51 ـ 66.
32. توسلی، محمود. 1367. قواعد و معیارهای طراحی فضای شهری. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
33. ثمین شریفی میاوقی، ابراهیم، معصومه یعقوبی سنقرچی و مسعود حق لسان، 1398، ارزیابی مؤلفه‌های ارزشی معماری مسکن مطلوب بر اساس نظام معرفتی اسلام، نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، 12(48): 33 ـ 62.
34. حبیبی، سیدمحسن. 1379. جامعه مدنی و حیات شهری. مجله هنرهای زیبا، 7: 22 ـ 33.
35. حسین‌پور، رضا، آزیتا بلالی اسکویی و محمد علی کی‌نژاد، 1397، ارزیابی مفاهیم اسلامی طراحی مسکن، با هدف بازآفرینی در مسکن معاصر، 6(3): 21 ـ 48.
36. خوش فر، غلامرضا. 1374. کاربرد شاخصهای اجتماعی در توسعه مسکن. در مجموعه مقالات دومین سمینار سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، جلد دو، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان ملی زمین و مسکن.
37. راهنما، محمد رحیم، 1388، برنامه ریزی مناطق مرکزی شهرها، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ اول.
38. زبردست، اسفندیار، 1380، کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزي شهري و منطقه‌ای، نشریه علمی پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 10، دانشگاه تهران.
39. زنجانی، حبیب اله. 1371. جمعیت و توسعه. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
40. زنجیرچی، محمود. 1390. فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی. تهران: انتشارات صانعی شهمیرزادی.
41. علایی رحمانی، فاطمه؛ فهیمه غلامی نژاد، و سعیده کرباسی، 1397، بررسی سازوکارهای تامین حریم خصوصی در مسکن شهر ایرانی با تاکید بر نمودهای معماری سنتی - اسلامی، نشریه علمی ـ ترویجی معرفت، 245: 91 ـ 102.
42. فرهنگی، ساسان. 1374. پیش بینی وضع مسکن در نقاط شهری استان گیلان. در مجموعه مقالات دومین سمینار سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، جلد دوم، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی.
43. مرتضی، هشام، 1383، اصول سنتی ساخت و ساز در اسلام، ترجمه ابوالفضل مشکینی، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.
44. مؤمنی، منصور، 1387، مباحث نوین تحقیق در عملیات، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، چاپ دوم. تهران.
45. نقره کار، عبدالحمید. 1388. مبانی نظری معماری. تهران: دانشگاه پیام نور.
46. نهج البلاغه، 1379، ترجمه محمد دشتی، قم.
47. نهج الفصاحه. 1364. ترجمه و شرح عبدالرسول پیمانی و محمد امین شریعتی. اصفهان: خاتم الانبیا (ص)
48. یزدبخش، حمیدر ضا، حسن راسخ و محمد مؤمن، 1388، آموزش کاربردی نرم افزارهای مهندسی صنایع و مدیریت، جلد اول، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیر کبیر.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb