بررسی نقش حضور آب در حوضخانه‌ی خانه‌های سنتی اقلیم سرد بر آسایش حرارتی ساکنین؛ نمونه‌ی موردی: حوضخانه‌ی خانه قدکی تبریز - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
سال 8، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1402 )                   جلد 8 شماره 1 صفحات 64-53 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

KeyNezhad Z, Mokhtari Keshavar M, Maleki A, Shahbazi Y. Investigating the Role of Water in the Howzkhaneh of Traditional Cold Climate Houses on the Thermal Comfort of the Residents; Case study: Ghadaki House, Tabriz. CIAUJ 2023; 8 (1) :53-64
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-371-fa.html
کی‌نژاد زهرا، مختاری کشاور محسن، ملکی آیدا، شهبازی یاسر. بررسی نقش حضور آب در حوضخانه‌ی خانه‌های سنتی اقلیم سرد بر آسایش حرارتی ساکنین؛ نمونه‌ی موردی: حوضخانه‌ی خانه قدکی تبریز. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1402; 8 (1) :53-64

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-371-fa.html


1- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران ، a.maleki@tabriziau.ac.ir
چکیده:   (954 مشاهده)
دستیابی به فضاهایی باکیفیت و بازدهی بالا جهت تأمین امنیت و آسایش روح و جسم انسان از مهمترین اهداف معماری پایدار است. با نگاهی بر تجربیات پیشینیان در معماری بومی، رهیافت بهبود کیفیت معماری را می‌توان در ایجاد فضاهایی با اصول طراحی اقلیمی مشاهده نمود. ازجمله طراحی‌های اقلیمی جهت تحقق آسایش حرارتی در فصل تابستان، بهره‌گیری از سرمایش تبخیری با ایجاد فضاهای حوض خانه در خانه‌های سنتی اقلیم سرد بوده که در معماری معاصر به فراموشی سپرده شده و با سیستم های تبرید تراکمی جایگزین شده است. هدف این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته، بررسی نقش حضور آب بر آسایش حرارتی ساکنین فضاهای خانه است. در این راستا حوض خانه‌های خانه‌های سنتی به-عنوان فضاهای تابستان‌نشینی که از حضور آب برای تأمین آسایش محیط حرارتی بهره می‌بردند موردمطالعه و تحلیل قرار گرفتند تا به این پرسش اصلی که حضور آب تا چه میزان می‌تواند در بهبود شرایط محیط حرارتی در تابستان‌های اقلیم سرد و خشک کمک کند پاسخ دهد. برای نمونه موردی حوض خانه‌ی خانه قدکی تبریز انتخاب و ساختمان موردنظر براساس نقشه‌های وضع موجود مدل سازی و سپس شبیه‌سازی آسایش حرارتی برای تعیین میزان دما و رطوبت نسبی در طول شبانه‌روز، نمودارهای آسایش PMV، احساس دمایی، درصد نارضایتی PPD و میزان تطبیق بیولوژیکی حرارتی افراد در فصل تابستان در دو حالت حضور و عدم حضور آب در حوض خانه انجام شده است. به منظور به دست آمدن نتایج صحیح در شبیه سازی از موتور شبیه سازی انرژی پلاس استفاده شده است و مدل انرژی فضاها نیز در نرم‌افزار راینو با استفاده از زبان برنامه نویسی گرس هاپر و کاربرد پلاگین های Ladybug Tools ایجاد شده است. نتایج شبیه‌سازیها حاکی از آن است که حضور آب تأثیر چشمگیری در کاهش دما و افزایش رطوبت نسبی، رضایت‌مندی و تطابق بیولوژیکی ساکنین دارد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که حضور آب در حوض خانه علاوه بر فضای اصلی حوض خانه با بهره گیری از کوران هوای طبیعی بر بهبود شرایط آسایش سایر فضاهای مجاور نیز اثرگذاری داشته است. از طرفی وجود این فضا از نظر معماری، حس زیبایی‌شناسی و تأمین نیازهای روحی و روانی نیز قابل توجه است. حضور آب در گرمای تابستان از نظر ادراکی و ذهنی نیز بر روی درک و احساس مخاطب اثرگذار است و می‌تواند حس طراوت و خنکی را به-صورت ذهنی القا کند.
متن کامل [PDF 3252 kb]   (505 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مطالعات تطبیقی معماری و شهرسازی در حوزه فرهنگی ایران
دریافت: 1401/3/21 | پذیرش: 1401/4/5 | انتشار الکترونیک: 1402/6/30

فهرست منابع
1. حیدری، شاهین و غفاری جباری، شهلا. «تعیین محدوده زمانی آسایش حرارتی برای شهر تبریز». مهندسی مکانیک مدرس 10، 4 (1398): 37-44.
2. طباطبایی زواره، سیده مریم، نیما ولی بیگ، مریم عظیمی و بهروز شهبازی چگنی. «مقایسه کالبد خانه‌های چهارصفه و حوض‌خانه‌ای سنتی شهر زواره». دوفصلنامه معماری اقلیم گرم و خشک 6، 7(1397): 101-125.
3. قبادیان، وحید. «بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران». انتشارات دانشگاه تهران. چاپ پنجم، 1387.
4. قیابکلو، زهرا. «خنک سازی غیرمکانیکی تبخیری». نشریه هنرهای زیبا، 8.(1393).
5. قیابکلو، زهرا. «روش های تخمین محدوده آسایش حرارتی». هنرهای زیبا 10، 0 (1380): 68-74.
6. کدخدایی، معصومه و افشین قربانی. «نقش آب در خانه‌های سنتی ایران از منظر انسان، طبیعت و معماری با بررسی عنصر حوض خانه». کنفرانس ملی تحقیق و توسعه در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی نوین. 1396.
7. کسمایی، مرتضی. اقلیم و معماری. تهران: انتشارات خاک، 1384.
8. کی نژاد، محمدعلی و محمدرضا شیرازی. «خانه‌های قدیمی تبریز». انتشارات دانشگاه هنر اسلامی تبریز. چاپ دوم،1397.
9. وزارت راه و شهرسازی، معاونت مسکن و ساختمان، مقررات ملی ساختمان، مبحث نوزدهم، 1398.
10. ولی زاده اوغانی، محمدباقر و ناصر موحدی. «استفاده از سامانه‌های ایستا و غیرفعال خورشیدی جهت ایجاد آسایش حرارتی در طرح معماری خانه‌های سنتی تبریز». دوفصلنامه انرژی های تجدید پذیر و نو 6، 1(1398).

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb