Mendeley  

Zotero  

rajabi F. Explaining the architectural quality model of neighborhood space to improve social capital. CIAUJ 2022; 7 (2) :181-192
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-434-fa.html

فضای کالبدیِ محله بستر فعالیت‌های اجتماعی در روابط اجتماعی همسایگی است. این فضا در خلال روابط اجتماعی نیز شکل می‌گیرد. بنابراین، معماری فضای کالبدی و روابط اجتماعی در ارتباطی دوسویه قرار دارند. ازسوی دیگر، روابط اجتماعی هستۀ اولیۀ شکل‌گیری و تقویت سرمایۀ اجتماعی است؛ لذا فضای کالبدی در تقویت سرمایۀ اجتماعی مؤثر است و عدم توجه به کیفیات فضا به معضلات اجتماعی نظیر کاهش مشارکت، عدم امنیت، افزایش جُرم‌پذیری و در نهایت ازبین‌رفتن رضایتمندی و حسّ تعلق می‌انجامد. هدف این پژوهش تبیین مدلی از کیفیات فضای کالبدی در مقیاس همسایگی است که سرمایۀ اجتماعی را ارتقا و معضلات اجتماعی را کاهش دهد. در این راستا، چارچوب نظری از یافته‌های به‌دست‌آمدۀ متون نظری مرتبط با سرمایۀ اجتماعی و کالبد معماری فضا تدوین می‌شود؛ بر اساس این یافته‌ها، روابط اجتماعی در قالب گروه‌های اجتماعی با فعالیت‌های مشترک هدفمند، مؤلفۀ کلیدی ارتقای سرمایۀ اجتماعی است. لذا در روش تحقیق، سنجش سطح سرمایۀ اجتماعی با بررسی مؤلفۀ رابطۀ اجتماعی گروهی در ایستگاه‌های منتخب که با نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی گزینش شده‌اند، به شیوۀ شمارش روابط گروهی انجام می‌شود. در ادامه، تحلیل کیفیات فضای کالبدی به شیوۀ برداشت میدانی و ارزیابی چگونگی ارتباط این متغیرها به شیوۀ استدلال منطقی به مدلِ نهایی پژوهش می‌انجامد: خلق عرصه‌های عمومی با مقیاس خُرد در فضای همسایگی اعم از محورهای پیاده و مکان‌های توقف (متغیر مستقل)،‌ ضمن تأکید بر حضور افراد (متغیر میانجی) به جای عبور، به ارتقای سرمایۀ اجتماعی محلی (متغیر وابسته) منجر می‌شود؛ ضمن اینکه کیفیات عرصه‌های عمومی در مدل نهایی بحث می‌شوند.