تحلیل رابطه عناصر سازمان فضایی توسط نحو فضا جهت ارتقای رضایت مندی ساکنین در واحد های مسکونی (نمونه موردی: نمونه های مسکونی شهر آمل) - فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی
دوره 9، شماره 1 - ( دوفصلنامه 1403 )                   جلد 9 شماره 1 صفحات 134-109 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Habibzadeh Omran M, Einifar A, Shahcheraghi A. Analyzing the Relationship between the Elements of Spatial Organization by the Syntax of Space in order to Improve the Satisfaction of Residents in Residential Units (case study: residential examples of Amol city). CIAUJ 2024; 9 (1) :109-134
URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-492-fa.html
حبیب زاده عمران محمد، عینی فر علیرضا، شاهچراغی آزاده. تحلیل رابطه عناصر سازمان فضایی توسط نحو فضا جهت ارتقای رضایت مندی ساکنین در واحد های مسکونی (نمونه موردی: نمونه های مسکونی شهر آمل). فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی. 1403; 9 (1) :109-134

URL: http://ciauj-tabriziau.ir/article-1-492-fa.html

تحلیل رابطه عناصر سازمان فضایی توسط نحو فضا جهت ارتقای رضایت مندی ساکنین در واحد های مسکونی (نمونه موردی: نمونه های مسکونی شهر آمل)
محمد حبیب زاده عمران1 ، علیرضا عینی فر*2 ، آزاده شاهچراغی3
1- دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران
2- دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران ، aeinifar@ut.ac.ir
3- گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده:   (772 مشاهده)
مسکن و واحد مسکونی عنصر بنیانی ساختار سکونت در شهر است. گوناگونی سازمان فضایی واحد مسکونی بر روابط جمعی ساکنان اثرگذار است. این پژوهش از یک سو با کمک نحو فضا، به تحلیل عینی و توپولوژیک ساختار نمونه‌های مسکونی شهر آمل می‌پردازد و از سوی دیگر با پرسش از رضایت‌مندی ساکنان از رابطه میان فضاهای واحد مسکونی، دریافت ذهنی ساکنان را می‌سنجد. ارتباط میان خلوت و تعامل جمعی در سازمان فضایی نمونه‌های مسکن از عوامل تعیین‌کننده‌ مؤثر بر سنجش رضایت ساکنان است؛ بنابراین، هدف اصلی پژوهش تحلیل رابطه عناصر سازمان فضایی و چگونگی ارتقای میزان رضایت ساکنین از مؤلفه خلوت و تعامل جمعی، در نمونه‌های مسکونی آپارتمانی است. هدف دیگر دست‌یابی به توصیه‌های طراحی جهت ارتقای کیفیت ارتباط فضایی واحدهای مسکونی آپارتمانی است. پرسش‌ تحقیق این است که نقش مؤلفه‌های تحقیق در رضایتمندی ساکنین چیست؟ از سازمان فضایی کدام نمونه رضایت بیشتری ابراز شده است؟ توصیههای طراحانه در راستای ارتقای رضایت ساکنین چیست؟ برای انجام تحقیق ابتدا نمونه‌بندی واحدهای مسکونی آپارتمانی شهر آمل با استفاده از فنون نحو فضا و سپس تحلیل فضاها با ای‌گرف انجام و در ادامه با تکمیل پرسشنامه و انجام آزمون‌های همبستگی، رضایت ساکنین سنجیده شده است. مطالعه موردی به نمونه‌های مسکونی از چهار ناحیه شهر آمل به صورت مساوی محدود شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تفاوت زیادی میان نگاه «صرفاً کمی یا کیفی» به فضای واحد مسکونی و تحلیل توأمان «عینی- ذهنی» وجود دارد. تحلیل عینی فضاها با گراف‌ها و تبیین ارتباط‌های داخلی از طریق میزان پیوند فضاها، در مقایسه با پرسش از مردم و تحلیل ذهنی از طریق ابراز میزان رضایت از کیفیت و کارکرد فضاها، امکان رسیدن به نتایج جامع‌تری را فراهم می‌کند. در نتیجه تحقیق فوق نشان میدهد که افزایش میزان مساحت، افزایش رضایت در مؤلفه خلوت و تعادل میان خلوت و تعامل جمعی منجر به افزایش میزان رضایت در تعامل جمعی شده است. نمونه چهار با پلان شکسته و تفکیک فضایی مناسب میان فضاهای شخصی و جمعی بیشترین میزان رضایت ساکنین را جلب کرده است. بر اساس نتایج، سازمان فضایی میتواند بر رفتار و ساختار ذهنی ساکنین در فضای واحد مسکونی اثرگذار باشد.
واژه‌های کلیدی: عناصر سازمان فضایی، واحد های مسکونی، رضایت ساکنین، نحو فضا، توصیه های طراحی
متن کامل [PDF 2495 kb]   (283 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: مفهوم سازي نظريه پردازي در معماری و شهرسازی اسلامی
دریافت: 1402/5/14 | پذیرش: 1403/2/30 | انتشار الکترونیک: 1403/4/9
فهرست منابع
1. Amel city municipality (2018), central department, construction completion archive unit.
2. Anderson, Stanford. (1975). Studies Toward an Ecological Model of the Urban Environment. Cambridge, MS: MIT Press.
3. Asadi Mahal Chali Massoud. (2021). Presenting a model for prioritizing housing components based on the lifestyle of the residents, a case example: organizational housing for young personnel of the armed forces. Architectural culture and Islamic urban planning, 6 (1): 97-113. [In Persian] [DOI:10.52547/ciauj.6.1.97]
4. Azizzadeh Khaled, Molanaei Salahuddin, Belilan Asl Lida. (2022). The effects of the transition from tradition to modernity on the spatial hierarchy of entering residential houses in Sanandaj city. Islamic architectural researches, 10 (1): 1-20. [In Persian] [DOI:10.52547/jria.10.1.6]
5. Behzad Far, Mustafa, and Neda Ghazizadeh. (2011). The sense of satisfaction from residential open space: case study: residential complexes of Tehran, Fine Arts-Architecture and Urban Planning Journal, No. 45, 15-24. [In Persian]
6. Bahrampour, A., & Modiri, A. (2015). Study of Relationship Between Residents Satisfaction from Living Environment and their Attachment Sense In Kowsar High-Rise Residential Complex. Journal of Fine Arts: Architecture & Urban Planning, 20(3), 85-94. [In Persian]
7. Didehban, Mohammad; Pourdihimi, Shahram and Rismanchian, Omid. (2012). Relationships between cognitive characteristics and the spatial configuration of the artificial environment, an experience in Dezful. Iranian Architectural Studies, 2(4), 37-64. [In Persian]
8. Einifar, Alireza (2000). Human-environmental factors affecting the design of a residential complex. Journal of Fine Arts, No. 8, 109-118. [In Persian]
9. Glaster, G. C & Hesser, G.W. (1981). Residential satisfaction composition and contextual correlates, Environmentand Behavior, 13 (6),735-758. [DOI:10.1177/0013916581136006]
10. Groat, Linda & Wang, David. (2013). Architectural Research Methods (Second edition ed.), John Wiley and Sons, New Jersey.
11. Habibzadeh Omarn Mohammad, Ainifar Alireza, Shahcheraghi Azadeh. (2022). The effect of "types of spatial organization" of residential apartment units on "solitude and social interaction" (case study of common residential apartments in Amel city). Architectural culture and Islamic urban planning, 7 (1): 113-129. [In Persian] [DOI:10.52547/ciauj.7.1.113]
12. Habibzadeh Omran M, Einifar A, Shahcheraghi A. (2023). Measuring Residents' Satisfaction Based on Privacy and Collective interaction in the Spatial Organization of Residential Units (A Case Study Of Conventional Apartment Residential Units in Amol city)*. JRIA, 11 (3) :120-141. [In Persian] [DOI:10.61186/jria.11.3.7]
13. Hamedani Golshan, Hamed. (2015). Rethinking the theory of "space syntax", an approach in architecture and urban design; Case study: Boroujerdi house, Kashan. Journal of Fine Arts, Architecture and Urbanism, 20(2): 85-92. [In Persian]
14. Hillier, Bill, A. Leaman, P. Stansall, and M. Bedford. (1976). Space Syntax. Environment and Planning [DOI:10.1068/b030147]
15. Hillier, Bill. 1996. Space Is the Machine: A Configurational Theory of Architecture. New York: Cambridge University Press.
16. Hooper, P., A. Kleeman, N. Edwards, J. Bolleter, and S. Foster. (2023). The Architecture of Mental Health: Identifying the Combination of Apartment Building Design Requirements for Positive Mental Health Outcomes. The Lancet Regional Health-Western Pacific (37): 1-15. [DOI:10.1016/j.lanwpc.2023.100807]
17. Izadi, Hassan, and Sepideh Barzegar, and Abdulreza Pakshir, and Khalil Hajipour. (2014). Measuring the environmental values affecting satisfaction with the place of residence; Case Study: Maali Abad area of Shiraz, Quarterly Journal of Geography and Urban-Regional Studies, No. 11, 49-66. [In Persian]
18. Izumi, Kiyo. (1968). Some Psycho-Social Consideration of Environmental Design, National Society of Interior Designers, New York.
19. Jafari Bahman, Mohammad Ali and Khanian, Mojtabi. (2012). Problem solving of comprehensive plans from a behavioral point of view and comparing it with the existing situation using the Space Syntax method, a case example: Kebabian neighborhood of Hamadan city. Utopia, 5(9), 285-295. . [In Persian]
20. Jafarmohammadi Samaneh, and Mojtaba Ansari, and Mohammad Reza Bamanian. (2018). Observing human distances and increasing social security. Police geography research paper. Volume 7, Number 25, 137-156. [In Persian]
21. Khamenehzadeh, Hananeh. (2017). The concept of privacy and it's identifying in the bio-world of the Iranian house: A comparative study of pre-modern and the modern Iranian houses. Bagh-e Nazar Magazine, Volume14, Number 49, 31-40. [In Persian]
22. Labibzadeh Razieh, and Abdul Hamid Noghrekar, and Mehdi Hamzenejad, and Mohammad Ali Khan Mohammadi. (2015). Rereading the spatial organization of the house based on Islamic texts using the EBS method and matching it with the priorities of spatial relations from Alexander and Lang's point of view. Studies of the Islamic Iranian city. Volume 6, Number 22, 5-21. [In Persian]
23. Lang, John. (1987). Creation of architectural theory: the role of behavioral sciences in environmental design. (Translated by Alireza Einifar). (2018). Tehran: Publishing and Printing Institute. [In Persian]
24. Lansing, J.B & R.W. Marans. (1969). Evaluation of neighborhood, Journal of the American institute of planners, 35, 195-199. [DOI:10.1080/01944366908977953]
25. Levin, P H. (1964). The Use of Graphs to Decide the Optimum Layout of Buildings. Architects' Journal 7 October: 809-14.
26. Ma, D., Omer, I., Osaragi, T., Sandberg, M. & Jiang, B. (2019). Why topology matters in predicting human activities. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 46(7), 1297-1313. [DOI:10.1177/2399808318792268]
27. March, Lionel, and Leslie Martin (eds.) (1972). Urban Space and Structures. London: Cambridge University Press.
28. March, Lionel, Philip Steadman. (1971). The Geometry of Environment: An Introduction to Spatial Organization in Design. London: RIBA Publications.
29. Masoudinejad, Reza. (2015). A comparative study of the commercial market and the social market with a focus on the historical markets of Dezful and Shushtar as a commercial market. Iranian Architectural Studies, 5(10), 73-100. [In Persian]
30. Memarian, Gholam Hossein. (2002). Space Syntax of architectural, Sofe. No. 35(12): 74-84. [In Persian]
31. Mikaili Reza, Karmi Islam, Yousefi Masoud. (2021). Investigating and analyzing the quality indicators of contemporary Iranian-Islamic housing based on the hierarchical analysis method (case example: housing built in the last forty years). Architectural culture and Islamic urban planning, 6 (1): 19-38 . [In Persian] [DOI:10.52547/ciauj.6.1.19]
32. Mohajer Elaheh, Azmati Hamidreza, Mohade Khosro. (2021). Dimensions affecting self-actualization in residential complexes from the perspective of experts. Architectural culture and Islamic urban planning, 6 (2): 191-210. [In Persian] [DOI:10.52547/ciauj.6.2.191]
33. Mohajermilani, Azadeh, and Alireza Ainifar. (2018). Recognition of Tehran's common housing space organization. Journal of Fine Arts, 24 (1): 45-56. [In Persian]
34. Roberts-Hughes, Rebecca, (2011), The Case for Space, The Size of England' s New Homes, Royal Institute of British Architects.
35. Sabry Hegazi Y., Tahoon, D., Anwar Abdel-Fattah N. & Fathi El-Alfi, M. (2022). Socio-spatial vulnerability assessment of heritage buildings through using space syntax. Heliyon, 8(3). [DOI:10.1016/j.heliyon.2022.e09133]
36. Steadman, Philip. (1983). Architectural Morphology: An Introduction to the Geometry of Building Plans. London: Pion
37. Vaslechi, V., & Vafai, M. (2017). Examining the relationship between culture and housing. Fifth National Conference on Sustainable Development in Science, Geography and Planning, Architecture and Urban Planning،Tehran.
38. Zabetian, Elham, and Ali Reza Sadeghi, and Samaneh Hosseinabadi. (2017). Investigating the level of residents' satisfaction with Mehr housing projects with an emphasis on evaluating objective components (case example: Mehr Qom housing project). Architecture and Urban Planning of Iran, No. 14, 173-184. [In Persian]
39. Zohreh, Masoud, & Rezaei, Hossein. (2021). Evaluation Of The Residential Satisfaction Of Maskan-e-mehr Projects As A Strategy To Prevent The Loss Of National Wealth (Case Study: Mehr-e-dovlat Complex In Kermanshah). Iranian Architecture And Urbanism, 11(2 ), 5-20. [In Persian]
40. Zhu, C., S. Jin, J. Zhang, and H. Zhang. (2023). Construction of Residential Quality Assessment System Using Factor Analysis Method Based on Residents' Satisfaction Survey: Case Study of Beijing, China. Journal of Asian Architecture and Building Engineering, 22 (6): 1-18.‏ [DOI:10.1080/13467581.2023.2204918]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal

Designed & Developed by : Yektaweb